Zgaga należy do popularnych dolegliwości przewodu pokarmowego. Jest powszechnie uznawana za objaw niestrawności. Około 5–19 proc. dorosłej populacji doświadcza jej przynajmniej raz w tygodniu, a 7 proc. – codziennie.
Objawy
Piekący ból zamostkowy, zwykle rozprzestrzeniający się od nadbrzusza do gardła. Niekiedy przybiera inne formy – może nawet imitować dusznicę bolesną lub zawał. Czasem towarzyszy mu uczucie kwaśności w ustach, kwaśne odbijanie, chrypka, a nawet przewlekły kaszel. U niektórych osób występuje też niemiły zapach z ust, zwłaszcza rano.
Mechanizm zgagi
Zgagę wywołuje wsteczne zarzucanie kwaśnej treści żołądkowej do przełyku i drażnienie jego błony śluzowej. Zjawisko to nosi nazwę refluksu żołądkowo-przełykowego. Jego następstwem jest nadmiernie wydłużony kontakt dolnego odcinka przełyku z treścią żołądkową zawierającą kwas solny i pepsynę, enzym będący składnikiem soku żołądkowego.
Dlaczego się cofa
Spożyty pokarm trafia najpierw do przełyku, potem do żołądka (gdzie jest poddawany działaniu kwasów trawiennych), a następnie do jelit. Refluks – cofanie się treści pokarmowej wymieszanej z enzymami i kwasami żołądkowymi – sprawia, że trafia ona z powrotem do przełyku zamiast do jelit. Dzieje się tak wskutek osłabienia mięśni zwieracza kończącego przełyk (na styku z żołądkiem) lub nadmiernego wypełnienia żołądka.
Kiedy występuje
Pojawia się po spożyciu obfitego posiłku lub określonych pokarmów czy napojów (np. słodyczy, tłustego jedzenia, ostrych przypraw, cytrusów czy alkoholu). Niekiedy występuje bądź nasila się w związku z wysiłkiem i najczęściej przyjmowaną pozycją (np. długotrwałym pochylaniem się do przodu podczas pracy). Zgadze sprzyjają otyłość i palenie papierosów.
Zacznij od diety
Zgaga jest najczęściej skutkiem naszego stylu życia. By nie dopuścić do pieczenia w przełyku i jej innych niemiłych objawów, należy zmienić żywieniowe zwyczaje. Powinno się unikać:
- Potraw ostrych i tłustych oraz kawy i alkoholu – są głównymi sprawcami nadmiernego wydzielania kwasów żołądkowych
- Gazowanych napojów – rozdymają żołądek i utrudniają trawienie
- Cytrusów i soków z tych owoców oraz soku pomidorowego – wzmagają kwaśność treści żołądkowej
- Czekolady – prowadzi do nadmiernego rozluźnienia zwieracza przełyku
- Cebuli – działa na zwieracz przełyku podobnie jak czekolada
Warto też:
- unikać tak zwanego wielkiego żarcia
- w miarę możliwości spożywać tylko dania domowe
- jadać często małe, lekkostrawne posiłki
- unikać jedzenia bezpośrednio przed snem (ostatni posiłek powinien być spożyty co najmniej 3 godziny przed nocnym spoczynkiem)
- zrezygnować z wysiłku fizycznego zaraz po jedzeniu
- zadbać o prawidłową wagę ciała – nadwaga powoduje dodatkowe ciśnienie w brzuchu i ucisk na żołądek
Jak sobie pomóc
Jeżeli zgaga pojawia się sporadycznie w konsekwencji błędów żywieniowych, trzeba je po prostu wyeliminować. Można też sięgnąć po któryś z popularnych, dostępnych bez recepty łagodnych środków neutralizujących kwasy i zmniejszających ich produkcję w żołądku. Usuną one dyskomfort wywołany zarzucaniem treści pokarmowej. Silniejsze leki można przyjmować tylko po konsultacji z lekarzem.
Kiedy do lekarza
Wizyta u lekarza jest bezwzględnie konieczna, gdy:
- zgaga pojawia się częściej niż dwa razy w tygodniu lub utrzymuje się przez kilka miesięcy,
- towarzyszy jej ból i kłopoty z przełykaniem,
- następuje systematyczny spadek wagi ciała
- pojawiają się wymioty, a w nich – krew
Zgaga nie jest chorobą, może jednak być jej przejawem. Dlatego nie wolno jej lekceważyć, bo jest obciążona ryzykiem powikłań (np. zwężenia bądź owrzodzenia przełyku lub nawet rozwoju nowotworu).
Kontakt z lekarzem jest ważny, bo powodów zgagi może być znacznie więcej niż tylko zła dieta. Dotyczy to zwłaszcza osób po 45. roku życia. Lekarz – po dokładnym wywiadzie i ewentualnych badaniach endoskopowych – zdiagnozuje stan śluzówki przełyku i ustali przyczynę zgagi, a następnie odpowiednie leczenie. U osób w starszym wieku zgaga bywa objawem przepukliny rozworu przełykowego.
Zobacz również: