Zgaga

Zdarza się tak po jedzeniu, najczęściej wtedy, kiedy zmieniamy pozycję ciała. Sprzyja takim objawom zwłaszcza ułożenie ciała w pozycji horyzontalnej. Zarzucona treść żołądkowa pozostaje wówczas w przełyku znacznie dłużej niż podczas ruchu. Obfite kolacje powodują, że na refluks cierpi się na ogół rano. Poza zgagą miewa się czkawkę, nudności, niekiedy wymioty.

Najbardziej przykre są w takich przypadkach piekące bóle klatki piersiowej zlokalizowane głównie za mostkiem lub w nadbrzuszu; mogą one dodatkowo promieniować do łopatek, barku, a nawet do ramienia. Bóle te pojawiają się niedługo po jedzeniu i utrzymują od kilkunastu minut do kilku godzin.

Czego trzeba unikać?

Wystąpieniu zgagi sprzyjają posiłki tłuste, smażone, pikantne lub po prostu spożywane w nadmiernych ilościach. Czekolada i tłuszcze – obok zmniejszenia napięcia zwieracza – powodują opóźnienie opróżniania żołądka, alkohol – dodatkowo upośledza motorykę przełyku i podobnie jak soki z cytrusów bezpośrednio pobudza receptory bólowe, powodując nasilenie dolegliwości. Część osób, reaguje niekorzystnie również na inne pokarmy.

Warto pomyśleć o pozbyciu się kilku kilogramów wagi, bowiem zarzucanie żołądkowo-przełykowe, czyli „cofanie się” kwaśnej treści, będące przyczyną zgagi, może być wywołane zwiększonym ciśnieniem w jamie brzusznej spowodowanym właśnie otyłością.

Badania diagnostyczne

Na podstawie dolegliwości opisywanych przez chorego lekarz, w celu wykluczenia choroby serca (bóle wieńcowe), wykonuje elektrokardiogram lub kieruje pacjenta na ezofagoskopię (wziernikowanie przełyku). Ezofagoskop jest giętką rurką zaopatrzoną w powiększający układ optyczny i źródło światła. Umożliwia on obejrzenie wnętrza przełyku. Lekarz może również zlecić badanie rentgenowskie górnego odcinka przewodu pokarmowego. Chory łyka białą papkę barytową, która pokrywa ściany przełyku i żołądka, kontrastując te narządy na zdjęciu rentgenowskim.

Jak można sobie pomóc?

Bardzo pomocne w łagodzeniu zgagi, pieczenia w żołądku są kuracje ziołami zawierającymi śluzy roślinne, które chronią błonę śluzową żołądka przed szkodliwym nadmiarem kwasów.

Ziołem dobroczynnie wpływającym na pracę żołądka, jest kwiat lipy. (Jedną łyżkę ziół zalać szklanką wrzątku. Odstawić pod przykryciem na kilka minut. Pić ciepły napar trzy razy dziennie, przed posiłkami).

Autorzy poradnika zielarskiego „Vademecum fitoterapii” radzą przy zgadze pijać sok z surowych ziemniaków. Pija się go 2–3 razy dziennie po małej filiżance, chociaż niektórzy zielarze zalecają pijać sok 2–3 razy dziennie po pół szklanki.

Skutecznym domowym lekiem przy nadkwaśności i innych dolegliwościach żołądkowych jest proszek z węgla drzewnego. Przy nadkwaśności, zgadze, pieczeniu, ale też biegunce i zatruciach pijać 3–4 razy dziennie po pół łyżki proszku rozpuszczonego w herbacie ziołowej, wodzie, mleku lub soku z jabłek. Do proszku z węgla można dodać odrobinę sproszkowanych nasion lnu albo liści lub korzenia prawoślazu.

Gdy zgaga dokucza Ci sporadycznie:

• unikaj słodyczy, ostrych potraw, tłuszczów, alkoholu, zawierających kofeinę i kwas fosforowy napojów gazowanych. Rzuć palenie!
• jedz często małe, lekkostrawne posiłki
• w miarę możliwości jadaj tylko posiłki domowe
• ogranicz spożycie soków cytrusowych i soku pomidorowego
• kolację zjadaj przynajmniej na dwie godziny przed snem.

Gdy dokucza Ci zgaga, nie lekceważ jej zwłaszcza, gdy:

• masz ją częściej niż dwa razy w tygodniu lub występuje sporadycznie przez kilka miesięcy
• towarzyszy jej ból i kłopoty z przełykaniem
• tracisz na wadze
• zauważysz krew w wymiotach.

Jeżeli zgaga utrzymuje się przez dłuższy czas, pomimo że wyeliminowaliśmy z diety wszystkie czynniki jej sprzyjające, należy zasięgnąć rady lekarza. Z reguły leki farmakologiczne łagodzą dolegliwości. Najczęściej stosuje się leki antyhistaminowe (cymetydyna, ranitydyna i famotydyna) zmniejszające wydzielanie soku żołądkowego. Sukralfat działa osłaniająco na błonę śluzową przełyku i żołądka. Metoklopramid stosuje się w celu poprawy napięcia zwieracza przełyku i przyspieszenia opróżnienia żołądka.

W rzadkich przypadkach ciężka, nasilająca się zgaga może wymagać leczenia operacyjnego w celu korekcji powikłań, takich jak zwężenie przełyku wskutek jego przewlekłego zapalenia.

Inne przyczyny zgagi

Zdarza się, że czynnikiem wywołującym zgagę jest podwyższone ciśnienie w jamie brzusznej, powstałe w wyniku nadwagi lub ciąży. Wrzód żołądka, choroby pęcherzyka żółciowego i inne zaburzenia żołądkowo-jelitowe mogą powodować dolegliwości podobne do zgagi. Czynnikiem sprzyjającym jest również praca w pochylonej pozycji połączona z dźwiganiem.

W przypadku bólu w klatce piersiowej promieniującego do żuchwy lub przedramienia należy zgłosić się do lekarza, szczególnie jeśli towarzyszą temu inne objawy, takie jak mdłości, zawroty głowy, pocenie się, duszność, omdlenie. Zawał mięśnia sercowego naprawdę łatwo można pomylić ze zgagą.