Jeżeli mamy jakieś podejrzenia, że w naszym organizmie dzieje się coś niepokojącego, nie zawsze musimy poddawać się skomplikowanym badaniom. Możemy uzyskać wstępną diagnozę dzięki zastosowaniu domowych testów, które pomogą wykryć m.in. krew w kale, bakterie w żołądku, narkotyki w moczu, czy też potwierdzić nowinę... o powiększeniu rodziny.
Testy diagnostyczne są łatwe w obsłudze i możemy je kupić w aptece bez recepty. Należy ściśle przestrzegać załączonych do opakowań instrukcji i jeśli to konieczne wyniki skonsultować z lekarzem, który zadecyduje o ewentualnym dalszym leczeniu.
Test na obecność bakterii wrzodowych – Helico Test
Helicobacter pylori jest niebezpieczną bakterią, która uszkadza komórki błony śluzowej żołądka. Z czasem dochodzi do zapalenia jego śluzówki, a w konsekwencji do powstania wrzodów. Zakażony organizm zaczyna się bronić i produkuje specjalne przeciwciała, które można wykryć np. we krwi. Obecność bakterii można wykryć podczas badania endoskopowego lub poprzez tzw. Helico Test. Wystarczy kroplę krwi z palca nanieść na specjalną testową bibułkę, odczekać kilka minut i sprawdzić, czy w okienku testera pojawiła się kolorowa linia. Gdy pojawi się pionowa różowa linia – to oznacza, że byliśmy lub nadal jesteśmy zakażeni tą bakterią.
Test płodności (Clearplan, Clearview)
Test ten określa stężenie hormonu LH w moczu kobiety, którego maksymalny wzrost następuje 12–24 godziny przed owulacją. Po tym czasie z jajnika wydostaje się dojrzała komórka jajowa i jeżeli w ciągu 48 godzin dojdzie do zbliżenia, są duże szanse na zapłodnienie.
Każde opakowanie zawiera pięć testów, które należy przeprowadzić przez kolejne dni w trakcie jednego cyklu. 4 godziny przed badaniem nie powinno się oddawać moczu. Po zdjęciu nasadki na płytkę testową należy skierować środkowy strumień moczu (nie zamoczyć okienka testowego). Z powrotem nałożyć nasadkę na płytkę i odczekać około 4–5 minut. Jeżeli linia wyniku jest ciemna lub ciemniejsza od kontrolnej, nastąpił wzrost hormonu LH i owulacja nastąpi w ciągu 24–36 godzin. Test jest niezawodny w 98% przypadków.
Test – Próba ciążowa (np. Quick Vue)
Badanie polega na wykryciu w moczu hormonu – gonadotropiny kosmówkowej, określanej w skrócie HCG (hormon produkowany przez łożysko krótko po implantacji). Obecność HCG w surowicy krwi i w moczu jest swoistym wskaźnikiem potwierdzającym lub wykluczającym ciążę.
Dostępne w aptekach testy ciążowe charakteryzują się bardzo wysoką czułością i specyficznością – pozwalają na wykrycie HCG w moczu jeszcze przed terminem spodziewanej miesiączki. Stwierdzono, że 50–70% wczesnych ciąż obumiera w pierwszych dniach po zapłodnieniu. Dlatego też należy przyjąć, że pewne są wyniki testu ciążowego uzyskane w 5–7 dniu od pierwszej miesiączki po zapłodnieniu.
Na płytkę reakcyjną nanieść kilka kropli porannego moczu i odczekać, aż w okienku kontrolnym testera pojawią się różowe lub niebieskie prążki (kolor zależy od rodzaju użytego testu). Pozytywny wynik (wskazujący na ciążę) można uzyskać już po 0,5–5 minutach, na negatywny lepiej poczekać około 10 minut. Brak jakiejkolwiek linii oznacza wynik błędny i test należy powtórzyć.
Niezawodność wyniku testu jest prawie stuprocentowa.
Test do pomiaru stężenia cukru we krwi
Każdy pacjent chorujący na cukrzycę powinien sam nauczyć się monitorowania poziomu glukozy. Istnieją dwa sposoby jego zbadania. W obydwu należy nakłuć igłą opuszkę palca, aby uzyskać kroplę krwi. Starajmy się nakłuć boczną, a nie środkową część opuszki, która jest bardzo wrażliwa. Po upuszczeniu kropli krwi na pole testowe specjalnego paska, czekamy na zmianę zabarwienia.
Dalsze postępowanie różni się w zależności od przyjętej metody. W jednej porównujemy kolor pola testowego z wzorem umieszczonym na pojemniku z paskami. Jeśli barwy zgadzają się, wpisujemy średnią wartość tego zakresu.
W drugiej metodzie posługujemy się glukometrem, do którego należy włożyć pasek z kroplą krwi. Po kilku sekundach ekran wskazuje wynik.
Test paskowy do oznaczania glukozy w moczu (np. polski Uritest firmy Cormay i Keto-Diastix firmy Bayer)
Glukoza w moczu pojawia się dopiero wówczas, kiedy jej stężenie we krwi wynosi 180–200 mg/dl, czyli jest dwukrotnie większe niż prawidłowe. Samo oznaczenie jest bardzo proste: wystarczy pobrać próbkę moczu i zanurzyć w niej pasek testowy, a potem porównać otrzymany kolor z wzorem na pojemniku z paskami. Stosowane są również odczynniki w postaci tabletek, które wrzuca się do probówki testowej z kilkoma kroplami moczu rozcieńczonymi wodą i czeka się na wynik reakcji barwnej.
Prawidłowo w moczu nie powinno być w ogóle glukozy. Stężenie powyżej 2%, szczególnie przy obecności ciał ketonowych, jest sygnałem świadczącym o niewyrównaniu cukrzycy i konieczności konsultacji z lekarzem.
Ciała ketonowe pojawiają się wtedy, gdy poziom insuliny jest zbyt niski, aby pokryć wzrastające zapotrzebowanie na cukier. Wtedy, nie mogąc spalić cukru, organizm przestawia się na kwasy tłuszczowe, czego ubocznym efektem jest powstawanie ciał ketonowych.
Do mierzenia ketonów w moczu wykorzystuje się sztywny, plastikowy pasek, na którym znajdują się pola odczynnikowe służące do wykrywania i określania ciał ketonowych i glukozy w moczu. Świeży mocz należy wlać do czystego, suchego naczynia. Z flakonika wyjąć jeden z pasków i zanurzyć głęboko, aż do pokrycia pola odczynnikowego. Szybko wyjąć i przyłożyć do barwnej skali porównawczej znajdującej się na flakoniku i odczytać wynik. Dla ciał ketonowych – po 15 sekundach, dla glukozy – po 30 sekundach.
Chorzy na cukrzycę typu I powinni sprawdzać mocz pod kątem obecności ciał ketonowych przy poziomie glukozy we krwi większym niż 240 mg/dl.
Test do wykrywania przeciwciał anty-HIV 1/2
Aby wykonać test, należy nakłuć palec lancetem i dotknąć końcem próbnika do krwi. Wynik odczytujemy po około 15 minutach. Na pasku diagnostycznym pojawia się jedna kontrolna czerwona linia. Gdy obok niej pojawi się druga, wyraźna, również czerwona linia – to znaczy, że test wykrył przeciwciała wirusa HIV we krwi. Test należy przeprowadzić ponownie i jeżeli w obydwu przypadkach wyniki są dodatnie, wykonuje się w ośrodku referencyjnym test potwierdzenia (metodą Western–Blott).
Test ma prawie 100-procentową skuteczność, ale nie zawsze wykrywa wirusy we wczesnym stadium ich rozwoju.
Test do oznaczenia krwi utajonej w kale
Hem-Check 2
Tester jest przydatny do wczesnego wykrywania nowotworu jelita grubego. Krew w kale może towarzyszyć różnym schorzeniom, np. hemoroidom, dlatego po jej wykryciu testerem koniecznie należy przeprowadzić badania dodatkowe.
Każdy zestaw zawiera płytkę testową, pojemnik do zbierania próbek, strzykawkę z aplikatorem (zawierającym roztwór ekstrakcyjny) i woreczek foliowy z zamknięciem. Próbkę kału pobraną z trzech różnych miejsc wkłada się do pojemnika z roztworem i dokładnie zamyka. Pojemnik wkładamy do woreczka foliowego i trzymamy w lodówce. To samo robimy przez kolejne dwa dni. Po pobraniu ostatniej próbki pojemnik należy bardzo szczelnie zakręcić, lekko wstrząsnąć i pozostawić na 30 minut w temperaturze pokojowej.
W tym czasie należy przygotować płytkę testową. Na płytkę testową nakrapla się badany materiał. Odczyt następuje po 10 minutach. Pojawienie się dwóch barwnych prążków świadczy o zawartości hemoglobiny.
Emapol
Test przeprowadza się podobnie jak w przypadku Hem Check. Jego wynik odczytywany jest po 10 minutach. Po upływie dłuższego czasu mogą pojawić się bardzo nikłe linie testowe, nawet w przypadku braku krwi. Należy bacznie obserwować zachodzące reakcje barwne. Pojawienie się dwóch niebieskich linii na płytce oznacza pozytywny wynik testu; jedna linia – negatywny; brak linii – nieprawidłowo wykonany test.
Testy do wykrywania narkotyków
Testy wykrywają amfetaminę, kokainę, morfinę, kodeinę, heroinę, marihuanę i haszysz. Test wykrywa amfetaminę do 2–3 dni po jej zażyciu, kokainę do kilkunastu godzin, morfinę do 3 dni, a marihuanę od 3 do 10 dni. W zestawie są 4 testy, po jednym dla każdego rodzaju narkotyków.
Test Frontline to pasek testowy, który należy zanurzyć w próbce moczu na 3–5 sekund, następnie odłożyć w suche miejsce na około 2 minuty, po czym odczytać wynik. Kolor paska porównuje się z barwną skalą znajdującą się na opakowaniu testera. Jeżeli wskaźnik zabarwi się na różowo oznacza to, że w moczu są obecne narkotyki. Im ciemniejszy odcień, tym poziom stężenia substancji narkotycznej jest wyższy.
UWAGA! Ze względu na szeroką gamę oferowanych przez apteki testów oraz różnice w kolorach oznaczeń należy bezwzględnie przestrzegać instrukcji obsługi dołączonej do opakowania.