Doświadczają tego niemal wszyscy po kilku godzinach spędzonych przy komputerze, nad lekturą książki czy dokumentów, przed ekranem telewizora, a nawet „za kółkiem” podczas długiej podróży samochodem. Wszystkie te czynności wymagają od oczu dużego wysiłku i powodują ich zmęczenie.
Objawia się ono pieczeniem oczu, uczuciem piasku pod powiekami, łzawieniem i zaczerwienieniem, a także bólem i zaburzeniami widzenia. W ten sposób zmęczone oczy zdają się mówić „dosyć”, zmuszając do przerwania zajęcia, które nadmiernie je nadwerężyło. Po wypoczynku zwykle wszystko wraca do normy. Jeśli nie – to znak, że trzeba odwiedzić okulistę. Lekarz najpewniej stwierdzi tak zwane proste (niewywołane przez wirusy ani bakterie) zapalenie spojówek.
Nie męcz wzroku
Przykrych dolegliwości spowodowanych zmęczeniem oczu można uniknąć. Jak? Przestrzegając podstawowych zasad higieny wzroku i chroniąc oczy przed szkodliwymi czynnikami. A tych jest sporo. Wymieńmy kilka:
- promieniowanie monitorów komputerowych i telewizyjnych
- niewłaściwe ustawienie monitora (powinniśmy patrzeć na niego z góry, czytając tekst z odległości około 50–70 cm)
- odblaski i odbicia na monitorze (są dodatkowym obciążeniem dla oczu)
- niewłaściwe oświetlenie pomieszczeń (jarzeniowe, jaskrawe lub migające)
- zadymienie i klimatyzacja w pomieszczeniach
- suche i ciepłe powietrze
- czytanie zbyt drobnego druku
- czytanie w pozycji leżącej.
Dbaj o oczy przy komputerze
Jeśli twoja praca zawodowa czy nauka wymaga spędzania długich godzin przy komputerze, to daj swoim oczom szansę wytchnienia. Istnieją proste zasady, dzięki którym można zapobiec zmęczeniu wzroku monotonią intensywnego wysiłku. Oto one:
- częste mruganie, które sprzyja nawilżeniu oka
- oderwanie wzroku od ekranu i spoglądanie w dal – dobrze to robić co godzinę
- spoglądanie na otaczającą zieleń za oknem lub na rośliny doniczkowe w pokoju
- wietrzenie i nawilżanie powietrza w pokoju, w którym znajduje się komputer
- przyswajanie dużej ilości płynów
- gimnastyka oczu: spoglądanie na odległy przedmiot – wpatrywanie się w tekst na ekranie – ponowne spojrzenie w dal
- ćwiczenia rozciągające i rozluźniające mięśnie (co około 2 godziny) uwolnią od napięć i pobudzą krążenie krwi
- profilaktyczne (od czasu do czasu) stosowanie tak zwanych suchych łez w żelu lub kroplach
- okłady z herbaty, stosowanie kropli ze świetlika dla złagodzenia objawów zmęczenia.
Suche oko
Objawy zmęczonych oczu wraz z nadwrażliwością na światło i łzawieniem mogą być konsekwencją nadwerężenia wzroku, na przykład przy komputerze. Mogą się też wiązać z tak zwanym zespołem suchego oka – gdy oczy nie wytwarzają łez lub są one rozprowadzane po gałce ocznej niewystarczająco często (co więcej niż 10 sekund). Przy komputerze mrugamy rzadziej niż w normalnych warunkach i mamy szerzej otwarte oczy. To wysusza gałkę oczną, powodując jednocześnie niedotlenienie rogówki.
Warto jednak wiedzieć, że zespół suchego oka może towarzyszyć różnym chorobom ogólnoustrojowym (na przykład sarkoidozie czy mononukleozie), może też być konsekwencją terapii rozmaitych schorzeń, jak choćby nadciśnienia tętniczego, arytmii czy depresji. Towarzyszy również starzeniu się organizmu i wiotczeniu powiek.