Złamanie kości udowej

OBJAWY ZŁAMANIA KOŚCI UDOWEJ

Złamanie szyjki:

• ból w okolicy stawu biodrowego: silny ból zwykle wskazuje na złamanie z przemieszczeniem, a ból o umiarkowanym nasileniu – na złamanie bez przemieszczenia,
• ból w stawie kolanowym,
• ustawienie uda w rotacji zewnętrznej,
• skrócenie kończyny dolnej.

Złamanie górnego odcinka kości udowej:

• ból po stronie złamania,
• ból przy ruchu,
• skręcenie kończyny na zewnątrz,
• skrócenie kończyny (często).

Złamanie trzonu kości udowej:

• ból,
• skręcenie kończyny,
• nieprawidłowe wygięcie uda,
• zgrubienie uda,
• bolesny ruch w miejscu złamania.

Złamanie obwodowego końca kości udowej:

• uszkodzenie wiązadeł stawu kolanowego,
• uszkodzenie tętnicy udowej lub podkolanowej.

Jak dochodzi do złamania szyjki kości udowej

Szyjka jest bardzo newralgicznym fragmentem kości udowej ze względu na budowę anatomiczną. Kość udowa jest skomplikowana przestrzennie – szyjka i trzon kości ustawione są w stosunku do siebie pod określonym kątem, oś trzonu też jest odpowiednio nachylona. Jednocześnie staw biodrowy znajduje się pod wpływem sił zewnętrznych i wewnętrznych, które zależnie od faz ruchu także działają pod różnymi kątami. Kiedy następuje upadek na biodro lub jego okolicę, złamaniu sprzyja sam mechanizm urazu przy osłabionej strukturze kostnej.

Osłabienie struktury kości lub wypadek

Złamania szyjki kości udowej, zaliczane do złamań osteoporotycznych, zdarzają się przede wszystkim osobom starszym. Wynika to ze struktury kości zmienionej na skutek osteoporozy. Konsekwencją jest podatność na złamania w następstwie niewielkich nawet zdarzeń, najczęściej upadków we własnym mieszkaniu. Przytrafiają się one często ludziom mało już aktywnym, rzadko lub w ogóle nie opuszczającym swojego domu.

U ludzi młodych urazy tego typu należą do rzadkości. Jeśli w młodym wieku dochodzi do kontuzji w obrębie kończyn dolnych – do złamania miednicy, panewki stawu biodrowego, uszkodzeń samej głowy kości udowej – to na ogół przy dużych urazach komunikacyjnych czy upadkach z wysokości.

Leczenie złamań szyjki

Większość złamań szyjki kości udowej u osób starszych leczy się operacyjnie – implantacją endoprotezy, bo zwykle uzyskanie zrostu kości jest po prostu niemożliwe. Złamanie i przemieszczenie odłamów prowadzi bowiem do uszkodzenia unaczynienia całej okolicy, co udaremnia zrost.

Dla osób starszych endoproteza jest rozwiązaniem bardzo korzystnym nie tylko dlatego, że zapewnia przywrócenie sprawności kończyny. Przede wszystkim pozwala na szybkie „uruchomienie” pacjenta, nie skazuje go na długie pozostawanie w łóżku, co zwłaszcza w starszym wieku miewa bardzo negatywne skutki dla psychiki i całego organizmu chorego. Złamanie szyjki kości udowej u osoby starszej, niezależnie od przebiegu leczenia, zawsze stanowi bowiem zagrożenie życia.

U młodych pacjentów walczy się o zrośnięcie kości, próbując ratować je biologicznie, zespalać różnymi technikami, także z użyciem przeszczepów. Leczenie jest jednak obarczone sporym ryzykiem niepowodzenia i bywa, że ostatecznie także kończy się założeniem endoprotezy.

Rehabilitacja

O odzyskaniu sprawności w dużej mierze przesądza rehabilitacja. Podstawowa jej zasada jest taka, aby możliwie jak najwcześniej po zabiegu chory próbował chodzić. Różnie z tym bywa – ważne jest nastawienie psychiczne samego pacjenta, jego wola i determinacja.

Zazwyczaj dąży się do tego, aby rehabilitację zacząć już w ciągu pierwszej doby po zabiegu. Pierwszego dnia pacjent może jedynie usiąść w łóżku, a następnego już powoli chodzi (pod okiem terapeuty, używając odpowiedniego sprzętu, takiego jak kule czy balkonik).

Szybko też rozpoczyna się ćwiczenia uszkodzonej kończyny. Najpierw są to ćwiczenia stopy i napinanie mięśni uda. Później wdraża się ruchy zginania i prostowania nogi w stawie biodrowym, a na końcu – ruchy rotacyjne.