Zgorzel to inaczej martwica i gnicie tkanek. Dochodzi do tego podczas zakażenia ran lub w wyniku zmniejszenia ilości krwi dopływającej do tkanek, na przykład w miażdżycy lub w chorobie tętnic obwodowych. Przyczyną zachorowania są bakterie beztlenowe. Jakie objawy towarzyszą zgorzeli? Co należy zrobić, kiedy do niej dojdzie?
Martwiczym zakażeniem mogą zostać objęte tkanki, mięśnie oraz skóra. Wyróżnia się dwa rodzaje zgorzeli: zgorzel gazową i zgorzel Fourniera.
Zgorzel gazową wywołują najczęściej bakterie funkcjonujące w otoczeniu ubogim w tlen. Na jej powstanie narażone są głównie tkanki o małym ukrwieniu. Infekcja rozprzestrzenia się bardzo szybko, a bakterie uwalniają do organizmu toksyny powodujące uszkodzenia narządów (na przykład serca). Dochodzi również do zaburzeń mikrokrążenia, a także do rozpadu czerwonych krwinek.
Zgorzel Fourniera jest wywoływana przez mieszaną florę bakteryjną tlenową i beztlenową. Zakażenie obejmuje zewnętrzne narządy płciowe, brzuch oraz podbrzusze.
Objawy
Pierwsze objawy pojawiają się już w ciągu kilku do kilkunastu godzin od chwili zakażenia. Początkowo jest to silny ból w ranie oraz obrzęk skóry. Po pewnym czasie dochodzi również do sączenia się wydzieliny o krwistym lub brunatnym kolorze. Skóra staje się chłodna i blada. W zaawansowanej chorobie podczas badania palpacyjnego wyczuwalne są pod skórą bąble wypełnione gazem. Zmiany chorobowe rozwijają się w bardzo szybkim tempie. Objawom tym często towarzyszą także podwyższona temperatura, spadek ciśnienia krwi, przyśpieszony oddech, wymioty, biegunka oraz ogólne osłabienie.
Przyczyny
Do zakażenia dochodzi na przykład poprzez zanieczyszczenie rany pourazowej glebą lub nawozem skażonym chorobotwórczymi bakteriami. Wywołują one fermentację tkanek oraz powodują powstawanie gazu gnilnego pod skórą. Najczęściej podczas infekcji dochodzi również do zakażenia innymi bateriami. Do rozwoju zgorzeli przyczynia się także jałowa tkanka, która wspomaga rozwój beztlenowych bakterii, a także mniejszy dopływ krwi do tkanek często występujący przy miażdżycy tętnic lub na skutek odkładania się cholesterolu w tętnicach żył.
Co sprzyja występowaniu zgorzeli?
Czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania są:
- choroby naczyń krwionośnych
- miażdżyca tętnic
- cukrzyca
- wysoki poziom cholesterolu
- nadużywanie alkoholu i papierosów
- obniżenie odporności
Diagnoza i leczenie
Lekarz dokonuje diagnozy na podstawie wywiadu i obserwacji pacjenta, a także poprzez badanie wymazu, wycinka skóry oraz krwi z miejsca chorobowo zmienionego. Pomocne jest również zrobienie prześwietlenia, które może uwidocznić występowanie gazów pod skórą. Leczenie polega głównie na zatrzymaniu rozwoju zakażenia bakterią, a także na usunięciu martwych tkanek. Chory jest poddawany antybiotykoterapii.