Zgaga, najczęściej opisywana jako palenie lub pieczenie, jest wynikiem cofania się treści żołądkowej (kwasów, żółci i cząsteczek pokarmu). Jej właściwa nazwa to refluks żołądkowo-przełykowy. Jest skutkiem nieprawidłowej pracy dolnego zwieracza przełyku. Ze statystyk wynika, że jej przykrych objawów przynajmniej raz w życiu doświadczyła połowa Polaków. Na szczęście przy zastosowaniu odpowiedniej metody dolegliwość tę można skutecznie leczyć.
Zazwyczaj objawy zgagipojawiają się po około godzinie od zjedzenia posiłku. Typową oznaką występowania refluksu jest pieczenie i ból w okolicy mostka, dołka sercowego, jamy ustnej i krtani. Często objawy te nasilają się w pozycji leżącej lub w skłonie. Czasami pojawiają się także ataki kaszlu, chrypa oraz świszczący oddech. Jest to wynik podrażnienia fałd głosowych przez kwasy żołądkowe.
Sygnały alarmowe
Jeżeli do wymienionych objawów dochodzi potliwość, nudności oraz trudności w oddychaniu, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Takie sygnały są bowiem charakterystyczne dla chorób serca.
Objawy zgagi mogą być często mylone z chorobą wrzodową żołądka, kamicą pęcherza żółciowego lub cukrzycą. Dlatego uporczywa zgaga powinna być zawsze skonsultowana z lekarzem, który zleci odpowiednie badania i wdroży leczenie. Jest to ważne, gdyż nieleczony refluks może być przyczyną owrzodzeń oraz zwężenia, a nawet raka przełyku.
Badania
W celu dokładnego zdiagnozowania choroby refluksowej lekarz zleca odpowiednie badania, do których należą:
- gastroskopia, dzięki której można ocenić stan dolnego odcinka przełyku,
- zdjęcie RTG z podaniem kontrastu, co uwydatnia przyczynę refluksu,
- 24-godzinny monitoring pH, czyli umieszczenie odpowiedniej sondy rejestrującej kwasową zawartość przełyku,
- manometria przełyku, czyli badanie diagnostyczne, które rejestruje poziom ciśnienia w dolnym i górnym odcinku zwieracza przełyku,
- badanie ultrasonograficzne (USG), które jest metodą nieinwazyjną, ale uzyskane dzięki niemu informacje często są niepełne.
Zalecana dieta
Najlepszą formą przeciwdziałania jest odpowiednia dieta. Warto unikać produktów, które osłabiają mięśnie zwieracza przełyku, takich jak kofeina, alkohol, napoje gazowane, potrawy tłuste, smażone oraz pikantne. Nie powinno się też spożywać w nadmiarze cytrusów i soków owocowych, gdyż powodują zakwaszenie organizmu. Trzeba zrezygnować z objadania się – za to w ciągu dnia warto zaplanować pięć małych porcji w regularnych odstępach czasu. Ostatni posiłek powinien być spożywany najpóźniej na 2 godziny przed spoczynkiem.
Należy także unikać wzmożonego wysiłku bezpośrednio po jedzeniu oraz uciskania okolic żołądka, spowodowanego na przykład zbyt ciasnym ubraniem.
Dieta jest często wspomagana środkami farmakologicznymi, które mają za zadanie ograniczyć wydzielanie kwasów solnych w żołądku, osłonić błony śluzowe oraz poprawić napięcie zwieracza przełyku. Trzeba je jednak stosować regularnie i długofalowo, i co ważne – pod kontrolą lekarza.