Spożywając pokarmy, nie możemy niestety przewidzieć i wykluczyć ryzyka pojawienia się zatruć wywołujących m.in. zapalenia żołądka. W żołądku – jak powszechnie wiadomo – gromadzi się spożyty pokarm, który przedostaje się do tego swoistego „zbiornika” przez przełyk. W żołądku też zachodzi skomplikowany proces trawienia regulowany różnego rodzaju bodźcami mechanicznymi, termicznymi, chemicznymi i nerwowymi.
Helicobacter pylori
W literaturze fachowej zapalenie żołądka jest określane jako reakcja ustrojowa na uszkodzenie tkanki. W zależności od przyczyn, uszkodzeniu mogą ulec różne tkanki właściwe dla układu trawiennego. Najdelikatniejszą z nich jest błona śluzowa żołądka, niemniej inne także są narażone na urazy, jak choćby tkanka podśluzówkowa, mięśniówka (tkanka zbudowana z dwóch warstw mięśni gładkich) oraz błona surowicza, która pokrywa całkowicie lub częściowo wszystkie narządy wewnętrzne jamy brzusznej.
Zapalenia żołądka najczęściej wywołuje bakteria znana pod nazwą Helicobacter pylori, która jest odpowiedzialna za powstawanie wrzodów żołądka i dwunastnicy. To specyficzna bakteria. Charakteryzuje ją zdolność bytowania w tak niekorzystnym środowisku jakim jest wnętrze żołądka i jelit. I ta cecha pozwala jej skutecznie niszczyć warstwy śluzowe ochraniające te narządy. Obecność bakterii stwierdzono u 70% ludności w Polsce.
Ostre zapalenie żołądka
Jeśli nagle poczujemy silne bóle w nadbrzuszu i znacznie pogorszy się nasze samopoczucie, jeśli zrobi nam się słabo i odczujemy pobolewanie w dołku, to znak, że coś zaszkodziło żołądkowi. Jeśli bólowi towarzyszą wymioty, to dolegliwości wskazują na ostre zapalenie żołądka, a jeśli biegunka, to na zapalenie jelit.
Co powoduje takie objawy? Przede wszystkim poważne oparzenia wewnętrzne, a także urazy wielonarządowe. Wiele razy rozpoznaje się ostrą postać zapalenia żołądka po nadużyciu alkoholu, używaniu kokainy lub oparzeniach wywołanych substancjami chemicznymi. Jedną z przyczyn takiego schorzenia jest również zatrucie pokarmowe.
Ostre zapalenie żołądka jest chorobą o różnych odmianach; w najpoważniejszych przypadkach, jak np. gastritis haemorrhagica może nawet dojść do niedokrwistości połączonej z zapaścią. W wyniku powikłań możliwe jest też przebicie ściany żołądka (tzw. perforacja), a także uszkodzenie przełyku, zwłaszcza jeśli chory silnie wymiotował.
Przewlekłe zapalenie żołądka
Wśród chorób żołądka występuje też zapalenie przewlekłe. Objawia się gnieceniem w okolicy żołądka, wzdęciami, a także mdłościami i utratą apetytu. Mogą również wystąpić zaparcia lub rozwolnienia, przy czym różnorodne objawy często utrudniają rozpoznanie choroby.
Przewlekłe zapalenie żołądka wywołują różne bakterie, niekoniecznie Helicobacter pylori, a także wirusy. Spotykane są też przypadki wystąpienia choroby na skutek stosowania leków, szczególnie tzw. niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Zdarza się, że do jej rozwoju przyczynia się również częste spożywanie pokarmów i napojów, zwiększających wydzielanie soku żołądkowego. Mogą to być ostro przyprawione potrawy, kwaśne soki i owoce cytrusowe. Dolegliwościom sprzyja stosowanie popularnych używek, takich jak tytoń i kawa, nie wspominając o alkoholu.
W przewlekłej postaci zapalenia żołądka może dojść do zniekształcenia jego ścian, do krwawień i krwotoków (krwotoczne zapalenie żołądka) oraz do zaniku błony śluzowej (zanikowe zapalenie żołądka). Jednym z powikłań jest powstanie nadżerek; mówimy wtedy o nadżerkowym zapaleniu żołądka.
Jak skutecznie się leczyć?
Z uwagi na to, że zapalenie żołądka zazwyczaj mija samoistnie i szybko, stosuje się leczenie zachowawcze, polegające na powstrzymaniu się od spożywania określonych posiłków, czy też nieprzyjmowaniu jedzenia przez pewien czas. Często wystarcza to do złagodzenia objawów i interwencja lekarza nie jest konieczna. Jeśli chory nie wymiotuje, można stosować napary z ziół (mięty, rumianku) lub pić gorzką herbatę. W skrajnych przypadkach ostrego zapalenia żołądka, kiedy dochodzi do krwotoków, nieodzowne może okazać się nawet wycięcie żołądka.
Podczas leczenia przewlekłego zapalenia żołądka najważniejsze jest zadbanie o ochronę błony śluzowej. Nie można stosować używek (zwłaszcza alkoholu) i podawać silnych leków, które drażnią żołądek. Ważna jest dbałość o higieniczne spożywanie pokarmów i picie zdrowej wody. We wszystkich przypadkach należy konsultować się z lekarzem, który wskaże najskuteczniejsze lekarstwo lub metodę leczenia.