Ból głowy może być wynikiem zapalenia zatoki szczękowej. Jest to największa parzysta zatoka w organizmie człowieka. Mogą do niej wnikać korzenie zębów trzonowych i przedtrzonowych, co jest istotne w mechanizmie powstawania procesów zapalnych. W zatokach szczękowych bardzo często dochodzi do infekcji, także pochodzenia zębowego. Najczęstszym ich objawem jest właśnie ból głowy i oczodołów, podwyższona temperatura, a także obrzęk policzka.
Zatoki przynosowe to przestrzenie wewnątrz kości czaszki, wypełnione powietrzem, połączone z jamą nosa za pomocą wąskich otworów zwanych ujściami. Zatoki i jamy nosa są pokryte błoną śluzową produkującą wydzielinę. Odpowiada ona za oczyszczanie i ochronę przed zanieczyszczeniami biologicznymi i fizykochemicznymi.
Rodzaje zatok
U człowieka wyróżniamy 4 główne pary zatok przynosowych: szczękowe, czołowe, sitowe i klinowe. Ich nazwy pochodzą od nazw kości, z którymi sąsiadują.
Zatoki szczękowe
Zatoki szczękowe są największe spośród wszystkich zatok przynosowych. Znajdują się po obu stronach nosa. Górną ich ścianę tworzy dno oczodołu, a ich dno znajduje się w bezpośredniej bliskości korzeni zębów (korzenie zębów trzonowych i przedtrzonowych mogą do nich wnikać, stąd zębopochodne zapalenia zatok).
Funkcja
Rolą zatok jest powodowanie zjawiska rezonansu w trakcie śpiewu lub mowy. Wypełniające je powietrze ogrzewa czaszkę i w niewielkim stopniu powoduje zmniejszenie jej ciężaru. Zatoki chronią także mózg przed skutkami urazu z przodu, od strony twarzy.
Choroby
Najczęściej występuje zapalenie zatok. Pod względem częstości występowania infekcji, zatoka szczękowa plasuje się na pierwszym miejscu. Jest to spowodowane przede wszystkim przez niekorzystne położenie jej ujścia oraz bliskość zębów. Szacuje się, że około 10 proc. infekcji jest właśnie pochodzenia zębowego (w przebiegu ropnia przywierzchołkowego lub okołozębowego, a także na przykład w stanach po ekstrakcji zęba).
Objawy
- Najważniejsze i najbardziej charakterystyczne objawy zapalenia zatok szczękowych to:
- ból głowy
- silny, rozpychający ból nad policzkiem po stronie zajętej zatoki
- nadwrażliwość na dotyk skóry twarzy
- ból zębów
- czasami ból wokół oczodołów i w okolicach skroniowych
Objawy nasilają się przy pochylaniu głowy, przy wysiłku oraz kaszlu. Najintensywniej odczuwa się je rano. Oprócz bólu głowy może występować upośledzona drożność nosa, zazwyczaj jednostronna, a także obrzęk policzka i ropna wydzielina wypływająca spod małżowiny nosowej środkowej. Często towarzyszy temu wysoka temperatura.
Ostre zapalenie zatok, potwierdzone przez lekarza (w badaniu przedmiotowym lub w badaniu radiologicznym, w którym stwierdzono zacienienie zatoki lub obecność płynu w jej wnętrzu) leczy się antybiotykami. Objawy wirusowego zapalenia ustępują zwykle po kilku dniach, wraz z cofaniem się infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych. W takich przypadkach stosuje się tak zwane leczenie objawowe.