Wszawica, czyli gryzący problem

Wszawica (łac. pediculosis) jest chorobą zarówno zwierząt, jak i ludzi. Pasożytujące na ciele wszy poprzez ukąszenia powodują zmiany skórne. W miejscach ugryzienia odczuwalny jest silny świąd. Wskutek drapania ran dochodzi do zmian zapalnych lub nadżerek, a w następstwie tego – do wytworzenia się strupów. Chorobą tą może się zarazić każdy, lecz najbardziej podatne są osoby przebywające w dużych skupiskach ludzi.

Wszawicę występującą u ludzi dzieli się na głowową, łonową i odzieżową.

Wszawica głowowa (Pediculosis capitis)

Wszy głowowe nie bytują na zwierzętach (są przenoszone jedynie przez ludzi). Samice składają od 100 do 300 jaj (tzw. gnid) w ciągu doby. Przytwierdzają je lepką substancją tuż u nasady włosów. W ciągu 10 dni rodzą się larwy, które po kolejnych 10 dniach przekształcają się w dorosłe osobniki. Osiągają długość około 3 mm i na ciele człowieka mogą żyć nawet do jednego miesiąca (poza ludzką skórą przeżywają 1–2 dni). Pierwszym objawem wszawicy jest silne swędzenie głowy i nieodparta potrzeba drapania się. Dzieje się tak pod wpływem toksyny, którą wesz podczas ugryzienia, a później ssania, wpuszcza pod skórę głowy. W wyniku tego dochodzi do powstania licznych ran i strupów. W rzadkich wypadkach świąd nie występuje, a wszy znajduje się przypadkiem podczas mycia lub czesania włosów. Charakterystycznym objawem jest również obecność gnid przyczepionych do włosów. Przypominają one małe białe kropeczki (podobne do łupieżu), których nie da się strzepnąć ani łatwo usunąć z włosów.

W razie wystąpienia wszawicy głowowej należy niezwłocznie podjąć leczenie specjalnymi preparatami dostępnymi w aptece. Zalecane jest kilkukrotne zastosowanie kuracji, najlepiej w odstępie 7–10 dni. Usuwanie gnid jest czasochłonne i trudne, jednak konieczne. Grzebienie, które służyły do wyczesywania włosów, należy starannie dezynfekować i myć preparatami specjalnie do tego przeznaczonymi. Leczeniem należy objąć całą rodzinę.

Wszawica łonowa(Pediculosis pubis)

Wszawicę łonową zalicza się do chorób wenerycznych, ponieważ jest ona przenoszona głównie drogą płciową lub – w dużo rzadszych przypadkach – poprzez używanie bielizny lub odzieży osoby zarażonej. Wszy łonowe osiągają długość do 2 mm. Bytują przede wszystkim w okolicy wzgórka łonowego, ud, podbrzusza i narządów płciowych. Potrafią się jednak przemieścić nawet w okolice twarzy (rzęs, brwi lub brody). Objawy zarażenia są podobne jak w przypadku wszawicy głowowej – pojawia się świąd. Charakterystyczne jest to, że w miejscach wkłucia się wszy skóra przybiera barwę siną lub błękitną. Do leczenia używa się specjalnych szamponów oraz kremów. Kurację należy powtórzyć po 7 dniach. Zaleca się również częstą zmianę bielizny, pościeli oraz ręczników. Leczeniem powinien zostać objęty również partner osoby zarażonej.

Wszawica odzieżowa (Pediculosis vestimenti)

Ten rodzaj wszawicy jest spotykany stosunkowo rzadko. Przeważnie dotyka osób, które w sposób szczególny nie przestrzegają zasad higieny (bezdomni, ludzie dotknięci klęskami żywiołowymi itd.). Wszy odzieżowe osiągają długość do 5 mm i żyją około 10 dni. Do zarażenia dochodzi poprzez kontakt z osobą zarażoną lub na przykład podczas spania w miejscach, w których nie dba się należycie o warunki higieniczne. Wszy odzieżowe nie pasożytują na skórze. Żywią się krwią, a człowiek jest dla nich jedynie źródłem pokarmu. Żyją oraz rozmnażają się w ubraniu, bieliźnie i pościeli. Objawem pasożytowania wszy odzieżowych jest świąd skóry, a także pojawienie się brunatnych przebarwień lub niewielkich blizn w miejscach ugryzienia. Swędzenie najczęściej obejmuje okolice pach, szyi, klatki piersiowej, karku, grzbietu lub pośladków, czyli miejsc, gdzie odzież styka się ze skórą. Walka z wszawicą odzieżową jest stosunkowo prosta. Wystarczy jedynie zmiana odzieży na czystą i kąpiel. Zainfekowane ubranie najlepiej zutylizować. Jeśli jednak nie ma takiej możliwości, należy je dokładnie wyprać, wysuszyć, wyprasować oraz zdezynfekować.