Witamina A to rodzina związków, do której należą retinol, retinal i kartenoidy. Gotowymi postaciami tej witaminy są retinol i retinal, a w roślinach występuje kartenoid, czyli beta-karoten – prowitamina, którą organizm człowieka zamienia w witaminę A. Jest magazynowana przez wątrobę. Aby można ją było przyswoić powinna być rozpuszczalna w tłuszczach. Witamina A jest antyoksydantem zwalczającym wolne rodniki, które są przyczyną wielu schorzeń, jak zapalenie stawów, nowotwory, choroby układu krążenia i oczu.
Rola w organizmie
Przede wszystkim pobudza wzrost kości i zębów, poprawia wzrok, zapobiega nowotworom oraz korzystnie wpływa na skórę i stan włosów. Nie bez powodu witamina A, w czystej postaci retinol, jest nazywana witaminą młodości. Ma ona zbawienny wpływ na cerę. Sprawia, że skóra staje się sprężysta i odporna na uszkodzenia. Opóźnia procesy starzenia i zapobiega zmarszczkom. Wspomaga leczenie niektórych chorób skórnych i przyspiesza gojenie się ran.
Witamina A wzmacnia system immunologiczny, zapobiega infekcjom i zakażeniom, a także wpływa korzystnie na układ rozrodczy.
Niedobór
Odczuwalny jest dopiero po wielu miesiącach, gdyż w wątrobie mamy 2-letni zapas tej witamin. Najbardziej dokuczliwym skutkiem niedoboru witaminy A jest pogorszenie się wzroku, szczególnie tzw. ślepota zmierzchowa. Organizm jest mniej odporny na infekcje i choroby zakaźne, zwłaszcza układu oddechowego, pojawiają się zajady, słabnie rozwój kości i szkliwa zębów. Jesteśmy przemęczeni i dokucza nam bezsenność. Długotrwały niedobór jest widoczny także na skórze, która jest sucha, szorstka i pozbawiona elastyczności.
Nadmiar
Źródłem witaminy A są naturalne produkty i najczęściej one wystarczą, by zaspokoić zapotrzebowanie, ale przewlekłe choroby, zmniejszona odporność, niedobory żywieniowe, palenie, alkoholizm i długotrwały stres powodują konieczność jej dodatkowego suplementowania. Objawem przedawkowania może być krwawienie dziąseł, owrzodzenie jamy ustnej, bóle brzucha, kości i stawów, gorączka oraz zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Mogą się pojawić plamy wokół ust i nowa, na dłoniach i stopach, a także nadmierne wypadanie włosów, suchość i łuszczenie naskórka, zajady i owrzodzenia.
Zapotrzebowanie
Dzienna dawka witaminy A wynosi 800-100 mcg.
Źródła w pożywieniu
Witamina A: masło, ser, śmietana, wątroba, nerki, ryby, ostrygi, tran.
Beta-karoten: ciemnozielone, żółte i pomarańczowe owoce i warzywa: melony, arbuzy, morele, pomarańcze. brzoskwinie, brokuły, marchew, sałata, szparagi oraz pomidory.