Coraz większą popularność zyskują różnego rodzaju diety. Niekiedy mają aspekt wyłącznie zdrowotny, ale czasem stają się nowym stylem życia. Wegetarianizmowi przyświecają także inne cele, między innymi względy religijne lub etyczne. Czym dokładnie charakteryzuje się ten sposób odżywiania oraz jakie są jego odmiany?
Wegetarianizm polega na wyłączeniu z diety mięsa (także ryb) i ograniczeniu pokarmów do tych, które pochodzą od roślin (zwłaszcza strączkowych i zbożowych). Często praktykuje się również całkowite wyeliminowanie z jadłospisu produktów pochodzenia zwierzęcego (na przykład tłuszczu, mleka oraz jajek). Wegetarianizm wywodzi się z Indii, gdzie się rozwinął w drugim tysiącleciu przed naszą erą. Początkowo był stosowany z pobudek czysto religijnych, a później również ze względów etycznych.
Odmiany diet wegetariańskich
Dietę wegetariańską można podzielić na kilka odmian i kierunków:
- weganizm jest nazywany wegetarianizmem ścisłym. To bardziej styl życia niż dieta. Weganie nie spożywają mięsa ani produktów, których wytwarzanie wiązałoby się z wykorzystywaniem zwierząt (na przykład nabiału, jajek czy nawet miodu). Starają się wyeliminować produkty odzwierzęce również z innych aspektów życia. Na przykład nie akceptują wszelkich form rozrywki, w których ograniczana bywa swoboda zwierząt, takich jak występy cyrkowe, nie noszą ubrań i butów produkowanych ze skóry ani nie używają kosmetyków, które były testowane na zwierzętach.
- frutarianizm charakteryzuje się wykluczeniem z diety nie tylko produktów zwierzęcych, lecz także owoców i warzyw, których spożycie niosłoby za sobą „uszkodzenie” rośliny (na przykład kapusty lub sałaty). Owoce jadane przez osoby będące na tej diecie powinny same spaść z drzewa. Jest to jedna z najbardziej restrykcyjnych odmian diety wegetariańskiej.
- laktowegetarianizm jest z kolei łagodniejszą odmianą wegetarianizmu, gdyż dopuszcza spożywanie mleka oraz jego przetworów.
- witarianizm polega na eliminowaniu z diety produktów poddawanych obróbce termicznej. Witarianie spożywają głównie świeże owoce i warzywa. Nie tolerują napojów takich jak kawa czy herbata, a nawet soki owocowe.
W 1847 roku przyjęto, że wegetarianinem jest osoba, która całkowicie eliminuje z jadłospisu potrawy mięsne. Dlatego nie można tym mianem określić na przykład semiwegetarian (wykluczających jedynie spożycie mięsa czerwonego) lub pescowegetarian (wykluczających czerwone mięso i drób, ale spożywających ryby).
Zalety i wady
Do zalet diety wegetariańskiej z pewnością należy zaliczyć małą kaloryczność, ograniczenie ilości tłuszczów, niską zawartość cholesterolu, wysokie spożycie węglowodanów złożonych oraz dużą wartość odżywczą potraw.
Istotne wady to zbyt niskie spożycie białka, witamin B12 i D (ryzyko niedokrwistości i krzywicy), a także wapnia, żelaza i cynku oraz nienależyte pokrycie zapotrzebowania energetycznego organizmu.
Ciekawostki
Według badań przeprowadzonych na Uniwersytecie w Southampton wynika, iż bardziej inteligentne dzieci w życiu dorosłym wybierają dietę wegetariańską.