Ultrasonografia to nieinwazyjne badanie polegające na obrazowaniu narządów i tkanek ludzkich przy pomocy fali ultradźwiękowej. Umożliwia odkrycie stanów zapalnych, zwyrodnieniowych czy nowotworowych. Nie boli, nie ma efektów ubocznych i stosunkowo niewiele kosztuje. Trwa zaledwie kilkanaście minut i, co ważne, pozwala uzyskać obraz w czasie rzeczywistym.
Badanie oceni kształt, wielkość i położenie, a także powierzchnię i wnętrze narządu czy przestrzeni anatomicznej i ewentualne ich patologie (zmienione obszary najczęściej inaczej odbijają ultradźwięki niż otoczenie). Zasugeruje, czy proces nowotworowy jest złośliwy, czy łagodny. Pozwoli wstępnie poznać płeć dziecka.
Ale to nie wszystko. Dzięki tej metodzie można przeprowadzać zabiegi różnego rodzaju: pobierać materiał do badania histopatologicznego, opróżniać zbiorniki płynu patologicznego i przeprowadzać ich drenaż, wykonywać przezskórną przetokę układu moczowego czy drenaż zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych.
Czego nie można?
Tkanka kostna oraz powietrze w przewodzie pokarmowym i płucach całkowicie odbijają fale ultradźwiękowe. Ocena wnętrza kości i narządów wewnątrzczaszkowych jest więc niemożliwa. Mózgowie u dzieci można zbadać przez ciemiączko, a u dorosłych – przez otwory trepanacyjne. Powietrze w przewodzie pokarmowym i płucach przeszkadza zaś dokładnie obrazować narządy głębiej położone.
Budowa aparatu USG
Każdy aparat ultradźwiękowy jest zbudowany z sondy – głowicy. W niej znajduje się przetwornik wytwarzający i odbierający ultradźwięki. Obraz wybranej warstwy narządu czy tkanki powstaje na monitorze w wyniku zamiany impulsu akustycznego na impuls elektryczny i wprowadzeniu skali szarości przez układy elektroniczne w ultrasonografie. Taki obraz można zatrzymać na monitorze, by dokonać odpowiednich pomiarów. Można go także zapisać i wydrukować.
Jak to działa?
W ultrasonografii medycznej wykorzystywane są częstotliwości z zakresu od około 2 do 50 MHz. Fala rozchodzi się w akustycznie w ciele ludzkim i między innymi ulega odbiciu. Część fali odbitej na granicy dwóch ośrodków o różnej oporności akustycznej jest źródłem informacji o tym, jaki jest stan danego narządu lub danej przestrzeni u osoby badanej. By jak najdokładniej zobrazować poszczególne narządy (na przykład przełyk, żołądek, odbytnicę czy pochwę), bada się je innym rodzajem sondy.
Nowoczesne przenośne aparaty ultrasonograficzne umożliwiają wykonywanie badania w domu pacjenta.