Trawienie

Niestrawność objawia się uczuciem ucisku, pełności lub dolegliwościami bólowymi w nadbrzuszu, które najczęściej występują po zjedzeniu tłustego lub ostro przyprawionego posiłku. Towarzyszą jej często odbijania, wzdęcia i kłopoty z wypróżnianiem. Objawy mogą nasilać takie czynniki, jak alkohol, palenie tytoniu, stres, picie dużych ilości kawy oraz przyjmowanie niektórych leków.

Przy niestrawności należy stosować lekkostrawną dietę, wykluczającą smażone, słodkie i tłuste potrawy. Warto też zacząć jeść częściej, za to małe porcje, i wspomóc się odpowiednimi suplementami diety.

Wzdęcia

Wzdęcia brzucha (bębnica) są objawem nadmiernej ilości gazów (metan, wodór, dwutlenek węgla) zalegających w jelitach. Najczęstszym ich powodem jest jedzenie w pośpiechu, mówienie podczas posiłku (wówczas z pokarmem połykamy dużą ilość powietrza) oraz ciężkostrawna dieta. Nadmiar gazów może wystąpić także u osób z niedoborem enzymu laktazy, nadmiarem bakterii jelitowych czy nietolerancją glutenu. Wzdęcia często są połączone z przelewaniem w jamie brzusznej, nadmiernym oddawaniem gazów, a także odbijaniem.

Osoby mające problemy ze wzdęciami powinny unikać gazowanych napojów oraz znaleźć czas na spokojne zjedzenie posiłku.

Kłopoty z wypróżnianiem

O zaparciach mówimy wówczas, gdy treść jelitowa zbyt długo pozostaje w obrębie przewodu pokarmowego. Przyczyn takiego stanu rzeczy jest bardzo wiele. Najczęściej występuje tak zwane zaparcie idiopatyczne, które nie jest związane z żadną chorobą jelit, a raczej z błędami dietetycznymi. Te polegają na zbyt małej ilości błonnika w pożywieniu (jest on także składnikiem niektórych suplementów diety) oraz na jedzeniu produktów tłustych i wysoko przetworzonych. Żeby sobie pomóc, trzeba też zmienić tryb życia – pić więcej wody, postawić na aktywność fizyczną oraz dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość błonnika.

Innym kłopotem z wypróżnianiem są biegunki. To zaburzenie trawienia, które charakteryzuje się częstymi wypróżnieniami o płynnej lub półpłynnej konsystencji, niekiedy z domieszką krwi, śluzu lub ropy. Powodem biegunek są najczęściej zatrucia pokarmowe, stresy, błędy dietetyczne oraz drobnoustroje chorobotwórcze. Biegunce może towarzyszyć osłabienie, gorączka, dreszcze, a nawet odwodnienie.

Co wówczas pomaga? Dieta, przyjmowanie płynów, ewentualnie leków przeciwbakteryjnych.

Trawienie – precyzyjny mechanizm

Osoby cierpiące na niestrawność powinny zmienić dietę i styl życia. Warto, by poznały także zasady działania wszystkich składowych układu pokarmowego. Wystarczy bowiem, że praca jednego z nich zostanie zakłócona, a cały proces zacznie przebiegać nieprawidłowo.

Jama ustna, gardło i przełyk

Połknięte jedzenie dostaje się do jamy ustnej i do gardła, a stamtąd, poprzez przełyk, do żołądka. Przełyk zakończony jest wpustem ze zwieraczem, który chroni go przed kwasem i sokami wytwarzanymi w żołądku oraz uniemożliwia cofanie się pokarmu (co ma miejsce w przypadku zgagi i refluksu żołądkowo-przełykowego).

Pierwszy etap trawienia

Trawienie rozpoczyna się w jamie ustnej. Pokarm zostaje rozdrobniony zębami i zmieszany ze śliną, w której znajduje się enzym ptialina (amylaza ślinowa). Rozkłada ona niektóre węglowodany i występujący w mięsie glikogen.

Żołądek – rozdrabnianie i wyjaławianie pokarmu

Rozdrobnione w jamie ustnej jedzenie poprzez przełyk trafia do żołądka i zostaje wymieszane z sokiem żołądkowym, a znajdujące się w nim bakterie są zniszczone przez kwas solny.

Wątroba – magazynowanie i oczyszczanie

Narząd ten jest odpowiedzialny przede wszystkim za produkcję żółci, niezbędnej do trawienia tłuszczów. Dzięki wątrobie organizm radzi sobie także z cholesterolem, lekami, toksynami czy nadmiarem hormonów.

Trzustka – produkcja hormonów i enzymów

Trzustka zajmuje się produkcją takich hormonów, jak glukagon i insulina, kontrolujących gospodarkę cukrem. Produkuje też ważne enzymy trawienne.

Jelito cienkie – wchłanianie wartości odżywczych

W jelicie cienkim następuje trawienie białek, tłuszczów i węglowodanów. Dzieje się to za sprawą enzymów trzustkowych i jelitowych. Substancje odżywcze poprzez kosmki jelitowe zostają następnie wchłonięte do krwi i chłonki.

Jelito grube – końcowy etap trawienia

Funkcja jelita grubego polega głównie na wchłanianiu wody, elektrolitów i witamin z niestrawionych mas pokarmowych. Bezużyteczne resztki pod wpływem znajdujących się tu bakterii zostają przetworzone i na skutek ruchów perystaltycznych jelit przesuwają się w stronę odbytnicy, a następnie są wydalane.

Mózg – centrum dowodzenia

Całym procesem trawienia steruje mózg i hormony trawienne. Widok i zapach jedzenia pobudza gruczoły ślinowe i uruchamia produkcję soku żołądkowego. Układ nerwowy odpowiada za pojawienie się uczucia głodu i sytości oraz „steruje ” wydalaniem.