Dlaczego Jamajka, której populacja jest mniejsza od liczby mieszkańców Los Angeles, to ojczyzna wielu wybitnych sprinterów rywalizujących na dystansach 100, 200, 400 i 800 metrów?
Robert Trivers, biolog ewolucjonista, profesor antropologii i biologii wraz ze swoim zespołem postanowił sprawdzić, czy symetryczne kolana jamajskich biegaczy mogą mieć związek z ich sportowymi sukcesami. Z wcześniejszych badań naukowcy bowiem wiedzieli, że symetria kolan dzieci w wieku 8 lat pozwala oszacować, jak szybko będą biegać jako osoby dorosłe.
– Postanowiliśmy odpowiedzieć na pytanie, czy stopień symetrii ma związek z umiejętnością szybkiego biegania, jaką wykazują najlepsi sprinterzy świata – mówi Trivers.
Odpowiedź na to pytanie brzmi: tak. Wśród sprinterów, zwłaszcza tych specjalizujących się w biegach na 100 metrów, zawodnicy o najbardziej symetrycznych kolanach osiągają najlepsze czasy.
– Łatwo sobie wyobrazić, dlaczego się tak dzieje – mówi profesor Trivers. – Obserwując biegacza startującego w wyścigu na 100 metrów, widzimy, że kolana nieustannie pracują, wykonując ruchy w górę i w dół, dzięki czemu napędzają biegacza. Symetria ma tutaj ogromne znaczenie.
W celach badawczych naukowcy dokonali pomiarów kolan 74 najlepszych jamajskich sprinterów i porównali je z wynikami grupy kontrolnej złożonej ze 116 Jamajczyków tej samej płci i o zbliżonych warunkach fizycznych, którzy nie uprawiali biegów. Okazało się, że kolana sprinterów były bardziej symetryczne niż u osób z grupy kontrolnej.
Każdy z badanych zawodników należał do elitarnego klubu biegowego MVP Track and Field Club. Wśród nich znalazła się między innymi Shelly Ann Fraser-Pryce, zdobywczyni dwóch złotych medali olimpijskich w biegach na 100 metrów, i Nesta Carter z piątym rezultatem wśród najlepszych biegaczy świata na 100 metrów.
W grupie biegaczy aż 30 zawodników specjalizujących się w najkrótszym dystansie (rozgrywanych wyłącznie na prostym odcinku) miało najbardziej symetryczne kolana. Profesor Trivers przypisuje to temu, iż zawodnicy startujący na dłuższych dystansach muszą pokonywać zakręty w lewo w każdym wyścigu, co może prowadzić do asymetrii lub jej sprzyjać wraz z upływem czasu i liczbą pokonanych kilometrów – w podobny sposób, jak niewyważone koła prowadzą do nierównego zużycia opon w samochodach.
– O ile nam wiadomo, po raz pierwszy badaczom udało się wyizolować czynnik warunkujący prędkość biegu sprinterskiego – mówi Trivers.
Naukowcy od dawna wiedzieli, że obustronna symetria daje pewne korzyści zwierzętom oraz ludziom, którzy się nią charakteryzują. Symetryczni osobnicy są z reguły silniejsi, zdrowsi i wyglądają bardziej atrakcyjnie. Dzięki symetrii poruszają się łatwiej i wydatkują na to mniejsze zasoby energii.
Choć naukowcom udało się wykazać związek pomiędzy symetrią kolan a prędkością biegu osiąganą przez najlepszych biegaczy świata, nie można mówić o zaistnieniu zwykłego związku pomiędzy tymi czynnikami.
– Nie mamy pewności, czy zawodnicy odnoszą sukcesy w biegach sprinterskich z powodu posiadania symetrycznych kolan, czy też symetria ich kolan wynika z wielu godzin treningu biegowego – mówi prof. Trivers.
W przyszłości naukowiec zamierza zbadać różnice siły lewej i prawej nogi sprinterów, aby sprawdzić, czy symetria pomiędzy kończynami zmienia się wraz z upływem czasu, a także czy zmieniają się osiągane czasy wyścigów. Profesor Trivers chciałby również wyizolować geny, dzięki którym zawodnicy stają się wybitnymi lekkoatletami. Ludzie, którzy są genetycznie spokrewnieni z zachodnioafrykańskimi plemionami, włącznie z Jamajczykami, charakteryzują się obecnością większej ilości szybko kurczliwych włókien mięśniowych, które produkują energię z cukrów, a nie z tlenu, w związku z czym doskonale funkcjonują w sytuacji krótkotrwałego, ale intensywnego wysiłku.
Źródło: www.sciencedaily.com