Dziedziną medycyny zajmującą się schorzeniami pęcherza moczowego jest UROLOGIA.Przebieg kliniczny chorób pęcherza i układu moczowego jest bardzo zróżnicowany.Niektóre z tych schorzeń, nawet o złym rokowaniu, w początkowym okresie mogą nie dawać żadnych dolegliwości. Innym z kolei towarzyszą silne bóle, jak to się dzieje np. w kamicy nerkowej. Ustępują one zazwyczaj w pierwszych godzinach leczenia i mogą już nigdy więcej nie nawracać. Natomiast niektóre objawy utrzymują się przez wiele miesięcy lub nawet lat, co znacznie utrudnia codzienne życie, tak zawodowe, jak i prywatne. Do tych ostatnich niewątpliwie należy zaliczyć zaburzenia oddawania moczu.
Zaburzenia oddawania moczu mogą być spowodowane wrodzoną wadą układu moczowego, chorobami układu nerwowego, zakażeniami dróg moczowych, chorobami nerek, cukrzycą. Najbardziej dokuczliwy stan to nietrzymanie moczu – pod tym pojęciem rozumiemy bezwiedne (niezależne od naszej woli), niekontrolowane wyciekanie moczu przez cewkę.
Do jego przyczyn należą zmiany w obrębie układu nerwowego, do których zalicza się:
- przepuklinę oponowo-rdzeniową,
- zapalenia, urazy, guzy rdzenia kręgowego lub mózgu,
- mózgowe porażenie dziecięce,
- choroby demielinizacyjne (np.SM).
Z innych przyczyn można wymienić przede wszystkim:
- choroby nerek,
- zakażenia układu moczowego,
- kamicę układu moczowego,
- zwężenie cewki moczowej,
- przewlekłe zaparcia,
- zaburzenia emocjonalne.
Częstą przyczyną nietrzymania moczu jest niestabilność mięśnia wypieracza, która polega na występowaniu mimowolnych skurczów pęcherza, niekiedy na tyle silnych, że wywołują niekontrolowany wyciek moczu. Bezwiedne oddawanie moczu wiąże się z wysiłkiem fizycznym, kaszlem, kichaniem, gwałtownymi ruchami lub śmiechem. Dla nietrzymania czynnościowego typowa jest niemożność zdążenia na czas do toalety. W większości przypadków nie stwierdza się żadnych zmian patologicznych w obrębie układu moczowego. Ten typ zaburzeń występuje głównie u osób w starszym wieku.
W każdym przypadku pojawienia się objawów nietrzymania moczu pacjent powinien zasięgnąć porady urologa i neurologa, a kobiety również ginekologa. Dokładnie zebrane wywiady, badanie lekarskie oraz uzyskane wyniki badań dodatkowych (m.in. badanie ogólne i posiew moczu, stężenie kreatyniny i mocznika w surowicy krwi, USG oraz badanie urodynamiczne i radiologiczne) pozwalają niemal u wszystkich ustalić przyczynę nietrzymania moczu i zastosować właściwe leczenie.
Polega ono na systematycznym wykonywaniu ćwiczeń, których celem jest wzmocnienie mięśni dna miednicy, przestrzeganiu właściwego oddawania moczu w ciągu doby, leczeniu farmakologicznym oraz (w przypadku niepowodzeń postępowania zachowawczego) operacyjnym.
Leczenie farmakologiczne musi być stosowane według zaleceń specjalisty. Nie należy przyjmować specyfików, które np. pomogły innej osobie. W każdym bowiem przypadku leki są odpowiednio dobierane dopiero po dokładnym ustaleniu przyczyny nietrzymania moczu.
Jeśli leczenie zachowawcze nie przyniosło oczekiwanych efektów, przeprowadza się zabiegi operacyjne polegające m.in. na wykonaniu plastyki krocza, pochwy lub cewki moczowej oraz (u mężczyzn) częściowej albo całkowitej resekcji gruczołu krokowego, w przypadku jego przerostu.
Leczenie osób z nietrzymaniem moczu jest długotrwałe, musi być prowadzone systematycznie i nierzadko wymaga współpracy kilku specjalistów.
Lek. med. Jacek Kaziński