Rzodkiew zwyczajna (Raphanus sativus) jest rośliną jedno- lub dwuroczną z rodzaju kapustowatych, pochodzi z Azji. W Indiach, Chinach i Japonii popularna jest rzodkiew oleista, z nasion której wytłacza się olej jadalny, a z sadzy pochodzącej ze spalonego oleju – tusz chiński.
W starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie popularna była rzodkiew czarna, w Polsce pospolita od XIV wieku, posiadająca najwięcej leczniczych właściwości. Jej biały miąższ zawiera białka, mnóstwo wit. C, sporo B1 i B2, bogate w siarkę olejki gorczyczne (stąd jej gorzkawy smak) działające leczniczo w schorzeniach wątroby, reumatyzmie, bronchicie i anemii.
Celuloza rzodkwi zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, pobudza perystaltykę jelit i sprzyja wydalaniu z organizmu nadmiaru cholesterolu. Z rzodkwi czarnej otrzymuje się Raphacholin stosowany jako środek żółciopędny przy kamicy żółciowej, zapaleniach pęcherzyka żółciowego i zapaleniach przewodów żółciowych.
W lecznictwie ludowym sok rzodkwi z miodem lub cukrem (w stosunku 1:1) stosuje się przy kokluszu, nieżycie dróg oddechowych, zapaleniach oskrzeli, pluciu krwią, puchlinie wodnej, nerwobólach, niedokrwistości, wzdęciach, podagrze i kamicy moczowej. Stosuje się go także jako środek mlekopędny i przeciwrobaczy. Sok z rzodkwi (czysty lub z wódką, solą i miodem) używany jest do nacierań przy gośćcu, podagrze, zapaleniu korzonków nerwowych, wrzodach i ranach. Roztarte nasiona z niedużą ilością wody są silnym bakteriocydem. Okładami z nich leczy się wrzody, egzemy i rany. W Europie ostatnio popularne stały się tzw. rzodkwie japońskie – białe odmiany rzodkwi czarnej, o długim zgrubieniu.
Rzodkiewka jest odmianą rzodkwi zwyczajnej, ma podobne do niej właściwości – są w niej białka, cukry, wit. C, sole mineralne (zwłaszcza żelazo) oraz pobudzające trawienie olejki eteryczne zawierające siarkę.
Wiesława Kwiatkowska