Pasożyty u dzieci

Pasożyty to organizmy cudzożywne odżywiające się kosztem innych organizmów, wykorzystujące ich ciało jako środowisko życia. Nie mogą żyć bez żywiciela, a rozwijając się, powodują jego osłabienie. Mimo że są mniejsze od swych ofiar, potrafią rozmnażać się dużo szybciej, przez co niełatwo się ich pozbyć. Produkty przemiany materii pasożytów są toksyczne i zaburzają proces metaboliczny żywiciela, nierzadko niszcząc jego zdrowe komórki oraz uszkadzając układ immunologiczny.

Dlaczego ten problem najczęściej dotyka dzieci?

Wiąże się to z niedostatecznym przestrzeganiem higieny. Dzieci są ciekawe świata, chcą wszystkiego dotknąć i spróbować. Sięgają po brudne owoce, głaszczą napotkanego psa lub mają kontakt z zanieczyszczonym piaskiem na niestrzeżonych placach zabaw. To wszystko w połączeniu z niemyciem rąk może prowadzić do zakażenia pasożytem.

Pasożyty a alergia

Pasożyty są nierzadko mylone z alergią – ich obecność daje podobne objawy (kaszel, katar, wysypka). Również wyniki badań krwi mogą być niejednoznaczne, gdyż podwyższony poziom IgE (immunoglobuliny typu E) może świadczyć zarówno o alergii, jak i o obecności pasożytów w organizmie dziecka. Rozstrzygnięcie wątpliwości przynosi prawidłowo wykonana, często kilkukrotna, analiza kału.

Najczęstsze pasożyty u dzieci

OWSIKI

Dorosłe osobniki osiągają długość 10–13 mm. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową (poprzez jedzenie skażone jajami) lub drogą oddechową (na przykład z wdychanym kurzem). Jaja owsików zagnieżdżają się w jelicie grubym, gdzie przez około 2 tygodnie dojrzewają. Następnie dorosłe samice przemieszczają się w okolice odbytu i tam, w fałdach skóry, składają tysiące malutkich jaj. Odbywa się to w porach nocnych, dlatego dziecko podczas snu drapie się na skutek swędzenia. Jaja owsików trafiają wówczas na ręce oraz pod paznokcie. Stąd ponownie wędrują do organizmu dziecka.

Charakterystycznym objawem owsicy jest zaczerwieniona skóra i świąd w okolicach odbytu, bóle brzucha, zgrzytanie zębami, kłopoty ze snem oraz brak apetytu. Ponadto owsiki wydzielają silne toksyny, które atakują układ nerwowy, co objawia się rozdrażnieniem. Aby wykryć ich obecność, należy kilkakrotnie przeprowadzić badanie kału. Leczeniem pod ścisłą kontrolą lekarza powinna zostać objęta cała rodzina, mimo że pozostali domownicy mogą nie odczuwać żadnych dolegliwości. Dziecku powinno się obciąć krótko paznokcie, a na noc zakładać cienkie rękawiczki. Należy bezwzględnie przestrzegać zasad higieny (wygotować pościel i ręczniki oraz odkazić pluszowe zabawki). Ubrania po każdym praniu trzeba dokładnie prasować mocno rozgrzanym żelazkiem. Konieczne jest także odkażenie całego mieszkania (starcie kurzu, zdezynfekowanie kuchni i łazienki).

TASIEMIEC

Tasiemce osiągają długość nawet kilku metrów. Mają kształt tasiemki bądź wstążki i są wyposażone w haczyki lub przyssawki, którymi wczepiają się w ściany jelita. Człowiek jest ich żywicielem ostatecznym, a zwierzęta – pośrednim. Przyczyną zakażenia może być spożywanie niedogotowanego lub surowego mięsa, kontakt z zarażonym zwierzęciem oraz spożywanie skażonych owoców (najczęściej jagód). Dzieci zarażone tasiemcem skarżą się na bóle brzucha i głowy, nudności, wymioty, nadmierny apetyt lub jego brak. Obecność tasiemca często doprowadza do awitaminozy B12. Leczenie farmakologiczne jest możliwe tylko pod nadzorem lekarza.

GLISTY

Glista to robak o długości od 25 cm do 40 cm. Człowiek może się zarazić trzema rodzajami glist: ludzką, psią oraz kocią. Dzieje się to najczęściej poprzez spożycie jedzenia zanieczyszczonego jajami czy kontakt z zakażonymi psami lub kotami. Jaja po spożyciu dostają się do jelita cienkiego, gdzie wykluwają się larwy. Następnie przez ściany jelita cienkiego przedostają się do naczyń krwionośnych i wędrują po całym organizmie. Z krwią docierają do oskrzeli, pęcherzyków płucnych i płuc, powodując uciążliwy kaszel. Z odkrztuszoną wydzieliną ponownie trafiają do jelita. Podczas tej wędrówki larwy zmieniają się w dojrzałe glisty. Pasożyty te zatruwają organizm wydzielanymi toksynami. Atakują one układ nerwowy, przez co dziecko staje się pobudzone i nerwowe. Maluchy posiadające tego pasożyta najczęściej skarżą się na bóle gardła i brzucha, uporczywy kaszel, wzdęcia, zaparcia, obniżenie aktywności, brak apetytu, bezsenność i wysypkę. Skuteczne leczenie należy prowadzić pod nadzorem lekarza – trzeba przyjmować zapisane przez niego leki.

LAMBLIE

Lamblie to pierwotniaki z gatunku Lamblia intestinalis. Można się nimi zarazić, spożywając produkty (owoce, warzywa, wodę) zanieczyszczone cystami lamblii. Cysty zagnieżdżają się w jelicie cienkim oraz przewodach trzustkowych i żółciowych. W konsekwencji może dojść do uszkodzenia ścian jelit, zapalenia trzustki lub dróg żółciowych. Zakażone dziecko uskarża się na nudności, ostre i tępe bóle brzucha, wymioty, biegunkę, brak apetytu, senność oraz gorączkę. Aby zdiagnozować tego pasożyta, należy wykonać badania na obecność cyst w kale. Pojedyncza analiza może nie przynieść pozytywnego wyniku – cysty są wydalane okresowo. Dlatego, jeśli istnieje podejrzenie o zarażeniu tym pasożytem, badania należy przeprowadzić kilkakrotnie. W przypadku wykrycia lamblii u dziecka, testom powinna się poddać cała rodzina.