Każda osoba znajdująca się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, niezależnie od tego, czy jest ubezpieczona czy nie, ma prawo do skorzystania z pomocy Państwowego Ratownictwa Medycznego (PRM).
System PRM
System PRM obejmuje szpitalne oddziały ratunkowe (SOR) oraz zespoły ratownictwa medycznego (załogi karetek), także lotnicze, które współdziałają z centrami urazowymi oraz wydzielonymi, specjalistycznymi jednostkami w szpitalach.
Wskazane placówki niezwłocznie udzielają niezbędnych świadczeń opieki zdrowotnej pacjentowi po urazie albo osobie w stanie nagłego zagrożenia zdrowia, a w razie potrzeby zapewniają niezwłoczny transport sanitarny pacjenta do najbliższej placówki medycznej.
Stan nagłego zagrożenia zdrowotnego – stan polegający na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu, uszkodzenie ciała lub śmierć, wymagający podjęcia natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych i leczenia.
Jak wezwać karetkę?
Każdy, kto zauważy osobę znajdującą się w stanie nagłego zagrożenia zdrowia lub jest świadkiem wypadku ma obowiązek powiadomić odpowiednie służby ratownicze, najlepiej dzwoniąc pod numer 999. Od paru lat, w ramach tworzenia jednolitego systemu powiadamiania ratunkowego działa też numer alarmowy 112. Nasze zgłoszenie pod ten numer powinno trafić do centrum powiadamiania ratunkowego (CPR) umieszczonego najczęściej przy Państwowej Straży Pożarnej, w którym całodobowo dyżuruje dyspozytor medyczny oraz dyżurny Straży Pożarnej. Do czasu uruchomienia wszystkich CPR numer 112 jest obsługiwany także przez dyżurnych Policji oraz Państwowej Straży Pożarnej, dlatego w sytuacjach pilnych dzwońmy pod numer 999. Pogotowie może wezwać każdy, nawet dziecko. Dyspozytor zapyta nas przede wszystkim o powód wezwania, a więc czy pacjent jest przytomny, czy oddycha, czy ma puls oraz gdzie się znajduje. Jeżeli nie potrafimy podać adresu, starajmy się określić najważniejsze punkty orientacyjne. W razie potrzeby, np. zasłabnięcia przez osobę wzywającą pomocy, dyspozytor ma dostęp do danych o abonentach, ich adresie oraz o lokalizacji osoby dzwoniącej z telefonu komórkowego i skieruje pomoc we właściwe miejsce. Karetka zawozi rannego do najbliższego, pod względem czasu dotarcia, szpitalnego oddziału ratunkowego lub do szpitala wskazanego przez dyspozytora medycznego. Jeżeli pacjentem jest dziecko, zawsze może z nim pojechać opiekun. Odmowa przyjęcia osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego przez SOR skutkuje zastosowaniem kary umownej określonej w umowie z NFZ lub niezwłocznym rozwiązaniem tej umowy.
Przed przyjazdem karetki
Zgodnie z przepisami, maksymalny czas dotarcia karetki do pacjenta od chwili zgłoszenia nie może być dłuższy niż 15 minut w mieście powyżej 10 tysięcy mieszkańców i 20 minut poza takim miastem. W razie wypadku (np. drogowego), do czasu przyjazdu ambulansu powinniśmy zostać przy rannych i udzielić im pierwszej pomocy oraz oznaczyć (np. trójkątem ostrzegawczym) miejsce zdarzenia. Powinniśmy również reagować, jeżeli widzimy człowieka leżącego na ulicy, prawdopodobnie nietrzeźwego. Jeżeli według naszej oceny jedynie śpi, wezwijmy Straż Miejską lub Policję. Jeżeli jest nieprzytomny, nie reaguje na budzenie, trzeba wezwać pogotowie i poczekać do jego przyjazdu.
Kiedy karetka, a kiedy nocna pomoc lekarska
Z pomocy pogotowia ratunkowego oraz szpitalnego oddziału ratunkowego powinniśmy korzystać jedynie w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia, a więc w razie urazu lub wypadku oraz w nagłych zachorowaniach. W innych przypadkach, np. w razie przeziębienia i wysokiej gorączki u naszej pociechy lub zaostrzenia objawów choroby przewlekłej, trzeba się udać do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Jeżeli zachorujemy po godzinie 18. albo w weekend lub w święta, powinniśmy skorzystać z tzw. nocnej i świątecznej ambulatoryjnej pomocy lekarskiej albo z nocnej wyjazdowej pomocy lekarskiej. Adresy i telefony do przychodni lub lekarza, do których trzeba się udać w nocy i w czasie świąt znajdziemy w naszej przychodni POZ. Najlepiej uaktualniać je co roku. Jeżeli z uwagi na stan zdrowia nie jesteśmy w stanie dojechać do lekarza, możemy zamówić wizytę domową (tzw. nocna wyjazdowa pomoc lekarska). Wówczas lekarz odwiedzi nas i zbada w domu.
W ramach nocnej i świątecznej opieki lekarskiej oraz w ramach ratownictwa medycznego nie uzyskamy wizyty kontrolnej w związku z wcześniej rozpoczętym leczeniem, recepty na stosowane stale w przewlekłej chorobie leki, zaświadczenia o stanie zdrowia np. na obóz wakacyjny, czy skierowania do specjalisty. Z takich świadczeń powinniśmy korzystać w ramach podstawowej opieki zdrowotnej w naszej przychodni.
Wzywajmy pogotowie w razie: utraty przytomności, drgawek, nagłego, ostrego bólu w klatce piersiowej lub brzuchu, zaburzeń rytmu serca, nasilonej duszności, uporczywych wymiotów z krwią, mocnych krwotoków, zatruć lekami, środkami chemicznymi, gazem, gwałtownego porodu, ostrych reakcji uczuleniowych, agresji spowodowanej chorobą psychiczną, rozległych oparzeń, udaru cieplnego, wyziębienia organizmu, porażenia prądem, podtopienia lub utonięcia, oraz w razie innych nagłych urazów.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. Nr 191, poz. 1410 z późn. zm.)