Owoce cytrusowe – właściwości zdrowotne

Cytryny, podobnie jak i inne drzewa cytrusowe – pomarańcze i grejpfruty – pochodzą z południowo-wschodniej części Azji, a także z Chin i Półwyspu Indochińskiego. Zanim zadomowiły się w Europie, cytryny i pomarańcze prawdopodobnie „wędrowały” przez Indie, Persję, Syrię i Palestynę. Do Włoch przywieźli je rycerze wracający z wypraw krzyżowych. W krótkim czasie rośliny te rozprzestrzeniły się na obszarze całego basenu Morza Śródziemnego, a potem na południu Stanów Zjednoczonych i w Ameryce Środkowej.

Światowa kariera

Dlaczego zrobiły one tak oszałamiającą karierę na całym świecie? Zapewne dlatego, że wiele osób uległo urokowi niezwykłego zapachu, jaki wydzielają kwitnące kwiaty pomarańczy i cytryn. Zachwycali się nim poeci. Powstały całe strofy opisujące urodę drzew pomarańczowych i subtelny zapach kwiatów. Jednak drzewa cytrusowe najbardziej cenimy za to, że dają nam pożywne i smaczne owoce, zawierające wiele składników niezbędnych do właściwego funkcjonowania naszego organizmu. Najważniejszym z nich jest witamina C, która wspomaga system immunologiczny w zwalczaniu zarazków, wirusów i pasożytów oraz wolnych rodników. Dzięki niej wzmacniają się i wygładzają ścianki naczyń, zapobiegając żylakom. Wytwarzany przy udziale witaminy C kolagen, sprzyja gojeniu się ran, złamań i siniaków i zapobiega szybkiemu starzeniu się skóry.

Słoneczne owoce

Cytryny i podobne do nich limetki, znane też jako limonki (mniejsze od cytryn, o cieńszej, zielonej skórce, a także bardziej zielonym i aromatycznym miąższu) mają odświeżający, kwaśny smak i delikatny aromat. Najważniejszą ich zaletą jest duża zawartość witaminy C i P. W 100 g soku z cytryny jest około 30 mg witaminy C, to minimalna dawka, jakiej codziennie potrzebuje człowiek do prawidłowego funkcjonowania. Zapotrzebowanie na witaminę C bardzo się zwiększa, jeżeli jesteśmy przeziębieni lub przeżywamy silne emocje i jesteśmy zdenerwowani. Niedobory tej witaminy mogą mieć różnorakie, niekorzystne dla nas konsekwencje. Najbardziej znaną chorobą spowodowaną brakiem witaminy C w organizmie jest szkorbut. Zapotrzebowanie na nią wzrasta w chorobach przewlekłych, jeżeli przeżywamy stresy i palimy papierosy. Lekarze zauważyli, że witamina C pomaga w produkcji enzymu, który ułatwia usuwanie alkoholu z krwi. Ponadto ma silne właściwości antyoksydacyjne, może podnosić naturalną odporność przeciw nowotworom i potrafi zwalczyć wirusy. Cytryny mają sporo fitoncydów, które niszczą drobnoustroje, dlatego ich sok jest tak skuteczny w zwalczaniu anginy. Odpowiednia dawka witaminy C podawana starszym ludziom pozwala opóźnić procesy starzenia. Naukowcy stwierdzili, że organizm ludzki nie może się obejść bez tej witaminy. Znajduje się ona niemal we wszystkich tkankach, prawdopodobnie działa jako stymulator procesów metabolicznych i pobudza reakcje systemu immunologicznego.

Do jej właściwego przyswajania potrzebna jest witamina P. Najwięcej tej witaminy znajduje się w albedo, białej błonce otaczającej owoce cytrusowe.

Cytryny zawierają również potas, magnez, wapń, niewielkie ilości sodu, żelaza, fosforu i siarki oraz witaminy B1 i PP. Cytryny w naszym organizmie działają zasadotwórczo.

Pomarańczowe kule pełne witamin

Pomarańcze są równie bogate w niezbędne do życia człowieka składniki. Zawierają prowitaminę A, B1, B2, C, PP, E, P i B6. Mają także potas, sód, wapń, żelazo i miedź. Podobnie jak cytryny zawierają fitoncydy działające niszcząco na drobnoustroje. Mimo że nie mają zbyt wiele witaminy A – bogatsze w nią są np. suszone morele – to nawet ta niewielka ilość wspomaga funkcje organizmu.

Uważa się, że witamina A jest jedną z najważniejszych witamin. Bierze ona udział we wszystkich zasadniczych funkcjach organizmu, wpływa na procesy rozwoju i wzrostu u dzieci. Pomaga w nabywaniu odporności na wiele chorób, w tym także na nowotwory, jest bardzo potrzebna dla zachowania właściwego stanu skóry i błon śluzowych. Wpływa również na obniżenie cholesterolu we krwi. Jednym z objawów niedoboru witaminy A jest słabe widzenie o zmroku tzw. „kurza ślepota”.

Pomarańcze zawierają także witaminy z grupy B – tiaminę B1, ryboflawinę  B2, niacynę PP i pirydoksynę B6. Witaminy te, nazywane antynerwowymi lub antystresowymi, rzeczywiście pomagają w utrzymaniu dobrego samopoczucia, usuwaniu zmęczenia, nerwowości i irytacji. Jednym z objawów niedoboru tiaminy jest krótka pamięć. Brak niacyny w organizmie może spowodować wiele różnych dolegliwości. Niedobory tej witaminy objawiają się bezsennością, niepokojem, irytacją, rozdrażnieniem, brakiem koncentracji. Pirydoksyna bierze udział w wielu reakcjach chemicznych zachodzących w organizmie, odgrywa bardzo ważną rolę w metabolizmie tłuszczów i białek. Niektórzy uważają, że pomaga w odchudzaniu.

Równie ważna jest witamina E, wspomaga leczenie chorób serca, przyśpiesza powstawanie nowej tkanki po zranieniach, pomaga także zwalczać grzybicę. Witamina E ma silne właściwości antyoksydacyjne i zapobiega tworzeniu się wolnych rodników.

Niezwykłe olbrzymy

Olbrzymie owoce grejpfrutów, podobnie jak inne cytrusy, zawierają witaminę C i P, trochę witamin z grupy B i E, niewielkie ilości witaminy A, potasu, wapnia, magnezu, żelaza i innych pierwiastków śladowych. Najbardziej znane są ze swoich właściwości ułatwiających spalanie tłuszczów, przyśpieszających przemianę materii, a tym samym odchudzanie. Od niedawna zaczęto wykorzystywać właściwości bakteriobójcze, jakie mają fitoncydy grejpfrutów.

Nie tylko apteka

Pożytki z cytrusów to także walory smakowe, jakie te owoce posiadają. Bez nich trudno sobie wyobrazić wiele potraw. Kilka kropel soku cytrynowego poprawi smak barszczu i sałatki, ryb i mięsa, chroni także warzywa przed ciemnieniem. Dodaje aromatu ciastom i herbacie.

Cytryny mają także właściwości wykorzystywane w kosmetyce. Nawet w domu można je zastosować do pielęgnacji urody. Sok z cytryny ma właściwości wybielające, ściągające i antyseptyczne. Poprawia ukrwienie skóry, nawilża ją i wygładza oraz przyspiesza regenerację naskórka.

A J.