Osutki polekowe to po prostu zmiany skórne wywołane lekami. Mogą się one objawiać w postaci pokrzywki, plam, rumienia lub nietypowych grudek. Każda taka zmiana powinna nas skłonić do wizyty u lekarza oraz do odstawienia leku, który może się przyczyniać do powstawania uczuleniowych reakcji skórnych. Co dokładnie powinno nas zaniepokoić?
Osutki polekowe to ogólna nazwa zmian skórnych, uczuleniowych i alergicznych na niektóre leki (stosowane doustnie lub zewnętrznie). Zmiany te występują nawet u około 20–30 proc. pacjentów. Pojawiają się zazwyczaj po około 5 dniach od chwili rozpoczęcia stosowania lekarstwa. Ich nasilenie następuje zaraz po przyjęciu kolejnej dawki.
Efekty niepożądane można podzielić na przewidywalne (pojawiają się w wyniku przedawkowania leku czy interakcji z innymi lekami; są to też skutki uboczne wypisane na ulotce przygotowanej przez producenta lekarstwa) lub nieprzewidywalne (jest to specyficzna reakcja organizmu na dany lek).
Podział polekowych reakcji organizmu
Polekowe reakcje organizmu na przyjmowane leki można podzielić na ogólne oraz narządowe. Do reakcji ogólnych zaliczamy:
- wstrząs anafilaktyczny
- gorączkę polekową
- chorobę posurowiczą
Natomiast reakcje narządowe najczęściej dotyczą:
- obszarów skóry
- układu oddechowego
- układu krwiotwórczego
- nerek
- wątroby
Do zmian skórnych wywołanych lekami zalicza się: plamy, pokrzywki, grudki, zmiany martwicze i krwotoczne, rumienie wielopostaciowe, rumienie trwałe, rumienie guzowate, jak również zmiany nietypowe (osutki płonicowate i pęcherzowe).
Główne czynniki wywołujące zmiany skórne
Zmiany na skórze w postaci plam oraz rumienia mogą być wywołane lekami takimi jak salicylany i sulfonamidy. Pokrzywkę natomiast mogą powodować niektóre antybiotyki (głównie penicylina i antybiotyki ß-laktamowe), pirazolony, środki kontrastowe lub kwas acetylosalicylowy.
Leczenie
Terapia polega głównie na odstawieniu leku wywołującego reakcję uczuleniową. Pomocniczo lekarz może zastosować środki moczopędne lub przeczyszczające w celu szybszej eliminacji substancji powodujących niepożądane zmiany z organizmu. Do niwelowania objawów przyczynia się przyjmowanie wapnia oraz leków przeciwhistaminowych. Każda dodatkowa niespodziewana reakcja organizmu, na przykład gorączka, powinna nas skłonić do natychmiastowego odstawienia leku i szybkiego zgłoszenia się do lekarza.