Orthosiphon aristatus to roślina znana również w Polsce jako Ortosyfon groniasty, a została sprowadzona do Europy przez holenderskich kupców pod koniec XIX wieku. Swoją potoczną nazwę „Kocie wąsy” zawdzięcza wyjątkowo długim pręcikom umieszczonym na kwiatach, które prezentują się niezwykle okazale i przyciągają do siebie najwspanialsze motyle okazy. Równie wybornie smakują zaparzone liście tej rośliny.
Ortosyfon to wiecznie zielony wieloletni półkrzew z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Jego ojczyzną są strefy tropikalne Azji, Afryki i Australii i należy do jednych z najstarszych ziół leczniczych. Krzew ma grube korzenie z tendencją do zdrewnienia, liście są proste, na końcach ząbkowane, ułożone naprzemiennie. Roślina osiąga wysokość, jak i szerokość około 60 cm, ale zdarzają się i dużo, dużo większe krzewy. Kwitnie w sierpniu i we wrześniu białym i filetowym kwieciem, z charakterystycznymi długimi pręcikami, przypominającymi kocie wąsy. Lubi wilgotną glebę i dużo słońca, ale i mrozom się nie poddaje. Obecnie sadzona jest w ogrodach i kwietnikach, gdzie prezentuje się niezwykle okazale.
Surowiec leczniczy: liście i kwiatostany.
Skład chemiczny: Surowiec zawiera flawonoidy, w tym lipofilny flawon sinensetynę oraz olejek eteryczny, którego głównymi składnikami są seskwiterpeny, jak również związki polifenolowe (pochodne kwasu kawowego), diterpenowe estry (ortosyfon A i B), saponiny triterpenowe (hederageninę) i znaczne ilości substancji mineralnych, głównie soli potasu.
Właściwości lecznicze
Podstawowym surowcem leczniczym są liście, które zbiera się krótko przed zakwitnięciem rośliny lub w jego trakcie. Napary ze świeżych lub suszonych liści mają przyjemny smak i mają właściwości prozdrowotne. Przede wszystkim wykazują działanie spazmolityczne, bakteriobójcze i moczopędne. Obniżają poziom cholesterolu, są żółciopędne i zwiększają wydalanie soli kuchennej. Dobre wyniki osiąga się w leczeniu kamieni nerkowych oraz w walce z nadwagą i cellulitem. Pomaga zredukować podwyższony poziom azotu we krwi. Napary z ortosyfonu stosowane są również w ostrych i przewlekłych chorobach nerek i układu moczowego, zwłaszcza tam, gdzie wymagana jest zwiększona diureza (piasek w nerkach, dna moczanowa, kamica nerkowa, nadciśnienie tętnicze).
Kocie wąsy mają działanie silnie przeciwutleniające, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, ściągające, przeciwcukrzycowe, antyalergiczne, przeciwbólowe i lekko przeciwskurczowe.
Żucie lici tej rośliny pomaga uśmierzyć ból zęba.
Przeciwwskazania:
Napary spożywane przez dłuższy czas mogą powodować obniżenie poziomu sodu w organizmie. Osoby z niewydolnością serca i nerek oraz cukrzycy powinni zachować szczególną ostrożność w jego stosowaniu. Również niektóre leki mogą powodować niepożądane interakcje z tym ziołem.