Odczyn Biernackiego lub opad Biernackiego (OB) to badanie szybkości opadania czerwonych krwinek w osoczu w jednostce czasu. Zwykle jest określany po jednej godzinie, czasem po dwóch. Wynik badania OB informuje o tym, czy w organizmie nie dzieje się nic niepokojącego.
W warunkach fizjologicznych OB jest wartością stałą, zależną od masy właściwej krwinek i osocza, stężenia białek krwi, wielkości opadających cząstek i innych mniej poznanych czynników.
Historia
Test ten i jego zastosowanie w diagnostyce medycznej zostały po raz pierwszy opracowane w 1897 roku przez polskiego lekarza Edmunda Biernackiego.
Na czym polega
Badanie OB jest wykonywane na próbce krwi pacjenta, pobranej najczęściej z żyły łokciowej do strzykawki zawierającej cytrynian sodu. Następnie krew jest wprowadzana do specjalnej kalibrowanej rurki z podziałką (co 1 milimetr). Rurkę umieszcza się w pozycji pionowej. Wynik odczytuje się po upływie odpowiedniego czasu – po godzinie lub dwóch (można tez wykonać OB przyspieszone).
Normy
Normy OB zależą od płci i wieku osoby badanej.
● noworodki: 0–2 mm/h
● niemowlęta (do 6 miesięcy): 12–17 mm/h
● kobiety do 60 lat: poniżej 12 mm/h
● kobiety powyżej 60 lat: poniżej 20 mm/h
● mężczyźni do 60 lat: poniżej 8 mm/h
● mężczyźni powyżej 60 lat: poniżej 15 mm/h
Podwyższone lub obniżone OB
Szybkość opadania krwinek jest niespecyficznym wskaźnikiem procesu chorobowego.
Podwyższenie OB może wskazywać na:
● stany zapalne
● nowotwory
● choroby rozrostowe krwi (np. białaczkę)
● choroby autoimmunologiczne
Zbyt wysokie OB krwi może także wystąpić u kobiet w okresie przedmiesiączkowym lub podczas krwawienia, u kobiet w ciąży i do 6. tygodnia po porodzie. Do podwyższenia OB przyczynia się też przyjmowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych.
Wartości poniżej normy mogą zaś świadczyć o:
● nadkrwistości pierwotnej lub wtórnej
● przewlekłej niewydolności krążenia
● chorobie alergicznej
● żółtaczce