Konieczność oddawania moczu w nocy zaburza sen, co prowadzi do przemęczenia, zawrotów głowy, senności i depresji. Organizm nie regeneruje się wystarczająco, co powoduje obniżoną zdolność koncentracji i energii w ciągu dnia. Jeżeli zdarza się to częściej niż raz należy przeanalizować powody, dla których tak się dzieje. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być wiele, od bardzo prozaicznej, czyli nadmiernej konsumpcji płynów, do bardziej poważnych schorzeń, jak zapalenie lub guz pęcherza moczowego albo gruczołu krokowego po niewydolność narządową.
Jakie są przyczyny tego zaburzenia oraz metody jego leczenia?
Głównym zadaniem pęcherza moczowego jest magazynowanie i wydalanie na zewnątrz moczu wytworzonego przez nerki. Pojemność pęcherza wynosi 0,4–0,6 litra. W ciągu doby przez prawidłowo działający pęcherz przechodzi ok. 2,5 l moczu. W nocy ta ilość jest trzykrotnie mniejsza, dzięki czemu nie odczuwa się parcia na pęcherz i konieczności nocnego wstawania do toalety.
Czym jest nykturia?
Podczas snu mocz zagęszcza się bardziej, a pęcherz rozszerza się, co pozwala na jednostajny 6–8 godzinny sen. Natomiast, gdy jest on przerywany co najmniej dwukrotną potrzebą oddawania moczu mamy do czynienia z nykturią. Schorzenie to może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn.
Przyczyny nykturii
Przyczyny mogą być różne, często nakładające się na siebie, dlatego czasami trudno je ustalić. Niekiedy powód bywa prozaiczny – nadmiar alkoholu, kawy lub innych napojów spożytych przed snem. Najczęstszym powodem nykturii może być poliuria (wielomocz), niedobór hormonu antydiuretycznego (zagęszcza mocz), zastoinowa niewydolność serca, stany zapalne pęcherza lub nerek. Niekiedy uciążliwa nocna potrzeba oddania moczu może być objawem chorób ogólnych (cukrzyca, niewydolność serca, nerek, nadciśnienie, prostata). Schorzenie to dotyka również kobiety w ciąży, gdyż dochodzi do powiększenia macicy, która uciska na pęcherz moczowy, powodując parcie na mocz.
Wpływ leków
Potrzeba wstawania w nocy w celu skorzystania z toalety może być skutkiem zażywania niektórych diuretyków (leki moczopędne), po których organizm wydala wodę w większej ilości. Podobnie dzieje się w przypadku leków kardiologicznych czy psychiatrycznych. Warto skonsultować ten problem z lekarzem, by skorelować godziny przyjmowania leków tak, by nie powodowały one nocnej pobudki.
Badania diagnostyczne
- posiew moczu
- badanie poziomu cukru we krwi
- badanie poziomu mocznika we krwi
- badanie z pozbawieniem płynów
Leczenie
Leczenie zależy oczywiście od przyczyn leżących u podłoża choroby. Jeżeli powodem nocnego wstawania jest nadmiar płynów spożytych przed snem należy je koniecznie ograniczyć lub w ogóle z nich zrezygnować. Częste oddawanie moczu towarzyszy niewydolności serca, a powodem jest lepsze ukrwienie nerek w pozycji leżącej. Jest to też objaw charakterystyczny dla cukrzycy. Pomóc może właściwe leczenie niewydolności serca i podawanie diuretyków rano i w południe. U niektórych chorych przydatne jest prowadzenie przez kilka dni dzienniczka, w którym odnotowywane są rodzaje i ilości wypijanych płynów, częstość wizyt w toalecie oraz ilość zażywanych leków. Po konsultacji z urologiem, objawy nykturii można złagodzić lekami blokującymi receptory zlokalizowane zarówno w sterczu, jak i w ścianie pęcherza.
Zapobieganie
- przed udaniem się na spoczynek należy ograniczyć ilość przyjmowanych płynów
- unikać spożywania alkoholu i napojów energetycznych lub z zawartością kofeiny
- pamiętać o oddaniu moczu przed snem
- przyjmować diuretyki rano i w południe