Nużeńce to maleńkie pajęczaki, które wywołują u człowieka chorobę zwaną nużycą lub demodeciodozą. Bardzo łatwo się nimi zarazić, a ze względu na dość powszechne objawy, trudno zdiagnozować chorobę. Dlatego właśnie nużyca często jest mylona z innymi schorzeniami dermatologicznymi.
Nużeńce są pasożytami z rodziny pajęczaków. Zazwyczaj pasożytują na osobie z chwilowym lub przewlekłym zaburzeniem odporności organizmu. Na człowieku bytują dwa rodzaje nużeńców: nużeniec krótki (Demodex brevis) i nużeniec ludzki (Demodex folliculorum). Odżywiają się głównie komórkami naskórka i wydzielinami gruczołów łojowych. Rozmnażają się na powierzchni skóry. Atakują nie tylko człowieka. Są też niebezpieczne dla zwierząt, na przykład psów.
Jak można się zarazić?
Najłatwiej do zakażenia dochodzi przez bezpośredni kontakt (wspólne przybory kosmetyczne, ręczniki czy ubrania). Na nużycę można też zachorować po długotrwałych kuracjach sterydowych (i zażywaniu innych leków immunosupresyjnych), a także w wyniku spadku odporności czy chorób immunologicznych. Zarażeniu sprzyja trądzik różowaty, a zdaniem niektórych naukowców – nawet stres i nagłe zmiany temperatury.
Szacuje się, że nużeńcami może być zarażonych ponad połowa dorosłych osób, zwłaszcza zamieszkujących na terenach wiejskich.
Miejsca narażone na infekcje
Nużeńce wybierają miejsca położone w okolicy mieszków włosowych i torebek stawowych, miedzy innymi głowę (najczęściej czoło, powieki, łuki brwiowe, okolice nosa) oraz brodę, szyję, plecy, klatkę piersiową i ramiona, ale także – przewód słuchowy zewnętrzny czy odbyt.
Objawy
Pasożyty te nie wysysają krwi ani nie drążą kanałów w skórze, dlatego choroba nie objawia się poważnym świądem (tak jak np. w przypadku świerzbu), a tylko delikatnym łaskotaniem w miejscach, w których zlokalizowane są pasożyty. Z tego też powodu często jest mylona z innymi schorzeniami dermatologicznymi. Towarzyszą jej następujące objawy:
- wysypka i rumień
- obrzmienie
- łaskotanie i pieczenie
- strupki
- przekrwienie skóry
- wypadanie włosów
- zapalenie brzegów powiek
- nadmierne złuszczanie naskórka
Diagnostyka
Żeby potwierdzić nużycę, należy wykonać specjalny test laboratoryjny polegający na pobraniu próbki naskórka i zbadaniu jej pod mikroskopem. Często diagnozuje się także na podstawie rzęs i brwi.
Leczenie
Leczenie nużycy nie jest łatwe. W każdym przypadku konieczne jest równoczesne doustne i zewnętrzne stosowanie leków. Zakażone miejsca smaruje się maścią z antybiotykami. Stosuje się też kortykosteroidy. W leczeniu skuteczne są także preparaty zawierające metronidazol i krem siarkowy oraz środki spirytusowe do przemywania skóry. Ważna jest również dbałość o podniesienie odporności organizmu.