Nużeniec – nocny pasożyt

Nużeniec jest niewielkim pasożytem należącym do rodziny roztoczy, zaliczanym do pajęczaków (stawonogów). Jest wielkości mniej więcej 2/3 objętości rzęsy. Lubi ciepłe, ciemne i wilgotne miejsca, więc uaktywnia się w godzinach późnowieczornych i wczesnym rankiem. Porusza się z prędkością ok. 20 mm/h, co pozwala mu przebyć w ciągu 8 godzin 16 cm i zainfekować nowe miejsca i kolejne osoby. Cykl rozwojowy nużeńca trwa od 18 do 25 dni. Samica znosi około 24 jaj, z których wylęgają się larwy, a z nich nimfy.

Nużeńce nie drążą kanałów w skórze, ani nie wysysają krwi, dlatego wywołują ledwo odczuwalny świąd i delikatne łaskotanie. Jego rozwojowi najbardziej sprzyja temperatura wynosząca ok. 37 st. C, a aktywność osłabia się w temperaturze 45 st. C. Ginie w temperaturze 54 st. C.

Gdzie żeruje nużeniec?

Ten dokuczliwy pajęczak żeruje we wszystkich częściach ciała, gdzie są korzenie włosowe i gruczoły łojowe, zwłaszcza w okolicy nosa, czoła i brody, a także w korzeniach rzęs, gdzie składa jaja, pozostawia swoje odchody i wylinki, czyli powłoki zrzucane podczas przechodzenia do kolejnych stadiów rozwoju. Odżywia się wydzielinami skóry, głównie łojem (sebum), przesączem osocza krwi i komórkami nabłonkowymi. Rozprzestrzenia się przez kontakt z twarzą, pocałunki, podanie dłoni, wspólne ręczniki lub pościel. Atakuje torebki rzęs i brwi powodując ich utratę, a także zapalenie brzegów powiek.

Objawy choroby

• wysypka, krosty, wykwity ropne
• czyraki, strupki, trądzik
• lekkie swędzenie skóry
• uczucie łaskotania
• łuszczenie się naskórka
• zapalenie mieszków włosowych
• wągry, zaskórniki
• przekrwienie skóry lub jej obrzęk
• infekcja uszu
• zapalenie brzegów powiek
• inne infekcje skórne wywołane drobnoustrojami

Kiedy dochodzi do zarażenia?

Nużeniec jest jednym z 30 tysięcy gatunków roztoczy i świetnie żyje blisko ludzi, dlatego łatwo się nim zarazić. Jaja pasożyta roznoszą się z kurzem, z prądami powietrza, przez dotykanie tych samych przedmiotów, co osoba chora, korzystanie z jej odzieży, czy grzebienia, a także podczas kontaktów seksualnych. Pasożyt w łatwy sposób przywiera do skóry tłustej i przenika do jej porów. Osoby zakażone roztoczami niekoniecznie zachorują, zależy to od liczby roztoczy na skórze oraz od stanu odporności organizmu.

Diagnostyka i leczenie

Nużeniec raczej nie będzie pasożytował na zdrowym osobniku. Osoby zaatakowane przez niego muszą mieć słaby system immunologiczny lub być chore, by stanowiły idealne podłoże do jego bytowania. Nużyca często jest mylona z trądzikiem różowatym lub innymi chorobami zapalnymi skóry, dlatego niezbędne jest wykonanie testu laboratoryjnego polegającego na zeskrobaniu naskórka i zweryfikowaniu jego obrazu pod mikroskopem. Bada się także rzęsy i brwi. Leczenie nużycy polega na stosowaniu gorących kąpieli z dużą ilością mydła z heksachlorobenzenem. Stosuje się też balsam peruwiański z żywicy drzewa copaiba, mieszaniny mentolowo-kamforowe oraz preparaty roztoczobójcze oparte na benzoesanie benzylu.