Wzdęcia brzucha, ból żołądka, odbijanie, zgaga, nudności to częste objawy niestrawności występującej po zbyt obfitym posiłku. Świadczą one o problemach układu pokarmowego ze strawieniem spożytych pokarmów. Okresowej dolegliwości trawiennej doświadcza co czwarta osoba, 40 proc. z nich zna konkretną przyczynę tego stanu (choroby i leki), natomiast dla 60 proc. przyczyny są nieznane. Co powoduje te dolegliwości, jak sobie pomóc domowymi sposobami i jak ich uniknąć w przyszłości?
Niestrawność, czyli dyspepsja to ból odczuwany w górnej części brzucha. Może być to stan przejściowy, następujący po zjedzeniu czegoś nieodpowiedniego lub zbyt obfitego, lub stan przewlekły zdarzający się dość często np. po zażyciu niektórych leków przeciwreumatycznych, antybiotykach, preparatów z żelazem lub potasem. Dyspepsję mogą wywołać także schorzenia takie jak: choroba refluksowa, wrzód żołądka lub dwunastnicy, przewlekłe zapalenie trzustki lub dróg żółciowych, nowotwór żołądka lub przełyku.
Objawy dyspepsji
- odbijanie
- cofanie treści pokarmowej z przełyku do gardła (zgaga)
- uczucie pieczenia za mostkiem
- nadmierne skurcze jelit (burczenie)
- czkawka
- mdłości i wymioty
- wzdęcia i ból brzucha
- ból żołądka
Przyczyny zaburzeń
W żołądku zachodzi pierwszy etap trawienia. Komórki błony śluzowej żołądka produkują codziennie około litra kwasu solnego, niezbędnego do trawienia. Przejadanie pobudza wytwarzanie dodatkowych ilości soku żołądkowego i mięsień zwieracza wpustu żołądka ulega rozluźnieniu. Osłabienie zwieracza powoduje, że sok żołądkowy cofa się do przełyku i drażni błonę śluzową, co wywołuje pieczenie (zgagę). Rozmowa w trakcie jedzenia lub żucie pokarmu z otwartymi ustami powoduje połykanie powietrza, co powoduje wzdęcia. Gorszą pracę zwieracza obserwuje się u osób otyłych, kobiet w ciąży, i palących papierosy. Również silny stres wpływa na przewód pokarmowy, co skutkuje zaburzeniem wydzielania soków trawiennych i gorszą pracą mięśni gładkich żołądka i jelit.
Leczenie
Niestrawność spowodowana przejedzeniem lub zatruciem wymaga diety lekkostrawnej. Trzeba dać brzuchowi odpocząć i narzucić sobie pewien reżim w trybie życia (zaprzestać palenia i picia mocnych trunków) i w sposobie odżywiania. Podstawą jedzenia są suchary i kleik. Dolegliwości złagodzą napary z ziół: siemienia lnianego, dziurawca, prawoślazu lekarskiego, kopru włoskiego, imbiru, rumianku, bazylii, mięty oraz sok z aloesu i wyciąg z karczocha, który zmniejszy podrażnienie śluzówki przełyku. Unikać pokarmów, które wzmagają produkcję soków żołądkowych (smażone, tłuste, kwaśne, ostre), wysoko przetworzonej i pełnej konserwantów żywności, kawy, napojów gazowanych i alkoholu oraz pokarmów powodujących rozluźnienie zwieracza przełyku (czekolada, cebula). Można też wspomóc organizm witaminami z grupy B. Do nich należy cholina, którą podajemy razem z kwasem pantotenowym i witaminą B1. Taką kurację stosować należy przez miesiąc.
Dobrze jest nosić luźniejsze w pasie ubranie, by nie uciskały i tak już wzdętego brzucha. Zdecydowanie więcej ruchu na świeżym powietrzu. Nie kłaść się bezpośrednio po posiłku. Spać z lekko uniesionym tułowiem, a nie całkiem płasko.
Jeżeli przyczyną niestrawności i cofaniu się treści żołądka dyspepsja organiczna, którą wywołują wspomniane wcześniej choroby i leki konieczna jest konsultacja lekarska i stosowanie się do jej zaleceń.