Życie ludzkie zaprogramowane jest na 120 lat, jednak często sami przyczyniamy się do jego skrócenia. Najpierw ciągły stres, zabieganie, złe odżywianie, pogoń za pieniędzmi i przepracowanie, a kiedy przychodzi czas „zasłużonego” odpoczynku, cała energia życiowa gdzieś ginie.
Jak żyć, by powiedzenie „Starość się Panu Bogu nie udała” można było odłożyć do lamusa?
Dzisiejszy 65-latek jest dużo zdrowszy i sprawniejszy fizycznie niż np. 25 lat temu, choć pewne oznaki starzenia (spadek energii, osłabienie, obniżenie poziomu testosteronu i estrogenu, mniejsza odporność organizmu) można już zauważyć w wieku 40 lat. Czy da się ten proces spowolnić? Z pewnością tak.
Wraz z wiekiem ubywa nam naturalnego hormonu DHEA, czyli dehydroepiandrosteronu. Jest on wytwarzany z cholesterolu przez nadnercza. Jego spadek przyczynia się do pogłębienia wielu chorób wieku podeszłego, np. choroby układu krążenia, nowotwory, niedobory immunologiczne, depresja i cukrzyca. Poziom DHEA można podnieść suplementując ten hormon. Poprawia to stan układu kostnego i skóry, zwiększa gęstość kości (zapobiega osteoporozie), chroni układ krążenia i działa przeciwmiażdżycowo, a ponadto zmniejsza uczucie nadmiernego zmęczenia, korzystnie wpływa na sen i zwiększa odporność na stres.
Luki w pamięci, depresja, samotność
Ludzie starsi nie zawsze potrafią się przystosować do nowej sytuacji. Inaczej też spoglądają na świat i dziwią się wielu rzeczom. Nagle nie są już potrzebni – ani pracodawcy, ani tak naprawdę rodzinie. Dzieci dorosły, wnuki odchowane, a czas trzeba jakoś zagospodarować. Dobrze, gdy ma się jakieś hobby, koleżanki czy kolegów, rodzinę, która się zatroszczy. Najgorsza jest jednak samotność w tłumie. Narasta wówczas niechęć do podejmowania jakiejkolwiek aktywności, bo komu to potrzebne. Odstawiają też na boczny tor jedzenie i picie. A właśnie odwodnienie skutkuje najczęściej niedokrwieniem i niedotlenieniem mózgu. Gdy organizm ma niedobór płynów, krew się zagęszcza i wolniej krąży, a co za tym idzie, do mózgu dociera mniej tlenu i glukozy. Zdarzają się też zaburzenia świadomości, czasami krótkotrwałe, ale powtarzające się. Rano i do południa jest się w świetnej formie, a wieczorem, trudno odtworzyć w pamięci, co działo się za dnia. To pierwszy objaw tzw. zespołu zachodzącego słońca. Ważna jest tu baczna obserwacja osób bliskich. Warto wszelkie zmiany zachowań skonsultować z lekarzem rodzinnym.
Dieta dla seniora
Osoby starsze powinny pomyśleć o zmianie sposobu odżywiania. Do jadłospisu należy wprowadzić produkty bogate w witaminy i minerały. Szczególnie ważna jest tu witamina C, która jest silnym antyoksydantem zwalczającym wolne rodniki. Kolejne to witamina A i E (rozpuszczalne w tłuszczu) – korzystnie wpływające na wzrok. W diecie nie powinno zabraknąć witaminy D. Pomoże ona zapobiec nadciśnieniu, depresji, osteoporozie, chorobom układu krążenia, przewlekłym bólom, a nawet chorobie nowotworowej. Warto również wzbogacić jadłospis o produkty bogate w białko, wapń, żelazo, potas, magnez oraz pożyteczne dla zdrowia kwasy tłuszczowe.
Z wiekiem nie odczuwa się pragnienia, jednak by zapobiec odwodnieniu organizmu należy pamiętać o dostarczeniu płynów. Starsze osoby niechętnie piją wodę, dlatego korzystniej jest wypić cokolwiek innego, niż nie pić wcale. Osobom leżącym ułatwimy picie płynów podając słomkę lub dziecięcy kubek-niekapek albo butelkę z dzióbkiem.
Zestarzeć musi się każdy
Starość to stan umysłu, a młodzieńcza energia zależy tylko od nas. Oto kilka praktycznych rad jak zadbać o umysł i ciało.
- Zdrowo się odżywiaj – owoce, warzywa, nasiona, orzechy, a brak witamin i minerałów uzupełniaj suplementami diety.
- Odrobina ruchu – parę minut spaceru na świeżym powietrzu, kilka skłonów lub wymachów rąk i głębokie oddychanie.
- Kontakt z ludźmi – z rodziną, sąsiadami, przyjaciółmi lub znajomymi pozwoli wypełnić wolny czas. Zainteresuj się klubami emeryta lub Uniwersytetem Trzeciego Wieku.
- Usprawniaj mózg – sięgaj po krzyżówki, gry logiczne, sudoku czy puzzle. Dawno odłożone na półkę książki lub nowe hobby (joga, malowanie, nauka języka obcego) to również świetny sposób na gimnastykę mózgu.
- Świeże powietrze i promienie słoneczne – mają dobroczynny wpływ na nasze zdrowie, a słoneczna witamina D pozytywnie wpłynie na pamięć i wzrok.
Granice starości
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) mamy cztery etapy starości:
Wiek przedstarczy | 45–59 lat |
Wczesna starość | 60–74 lat |
Starość pośrednia | 75–89 lat |
Starość późna | 90 lat aż do śmierci |