Wyglądem przypominają fasolę i mają zaledwie 10–12 centymetrów długości. Wydają się niepozornym, drobnym elementem w tej skomplikowanej maszynerii, jaką jest ludzki organizm. Jednak nerki wykonują dla nas tytaniczną pracę.
Nerki są położone w jamie brzusznej. Ważą średnio 120–200 g. Bardzo często lewa nerka jest większa od prawej, znajduje się też trochę wyżej niż prawa. Codziennie produkują około 1,5 l moczu właściwego (ostatecznego) i oczyszczają krew (w sumie przepływa przez nie około 180 l na dobę). Poza tym nerki:
- oczyszczają organizm z produktów ubocznych przemiany materii, a jednocześnie zatrzymują składniki do tego procesu niezbędne
- regulują ilość płynów ustrojowych
- produkują hormony, które regulują ciśnienie tętnicze krwi i mają wpływ na równowagę kwasowo-zasadową, czyli pH krwi
- wytwarzają aktywną postać witaminy D, a tym samym mają wpływ na układ kostny
Nefron – sekretna broń nerek
To dzięki nim nerki spełniają swoją funkcję – krew jest oczyszczana, a nadmiar wody – usuwany. Nefrony to jednostki filtrujące, składające się z torebki kłębuszka nerkowego, czyli drobnych naczyń krwionośnych, oraz z kanalika nerkowego. W każdej nerce znajduje się średnio około 1–1,5 mln nefronów, ale czasami ich liczba dochodzi nawet do 4 mln.
Krew dostaje się do nerki poprzez tętnicę nerkową, która stopniowo przechodzi w coraz drobniejsze naczynia krwionośne, a następnie w naczynia włosowate. Potem krew przenika do torebki kłębuszka (torebki Bowmana), gdzie dochodzi do filtracji i powstaje płyn zwany moczem pierwotnym. Zawiera on zarówno szkodliwe produkty przemiany materii, jak i te pożyteczne (na przykład cukry, witaminy czy sole mineralne). Później potrzebne organizmowi substancje zostają ponownie wchłonięte do krwi (resorpcja) przez kanalik nerkowy, a szkodliwe wraz z wodą wydostają się z organizmu drogami moczowymi (mocz ostateczny).