Nadnercza – jak sama nazwa wskazuje – położone są nad nerkami. Produkują hormony ułatwiające organizmowi zaadaptowanie się w stresowych sytuacjach, wpływają na ciśnienie krwi, metabolizm, poziom cukru i pracę układ odpornościowego. Ich złe funkcjonowanie oznacza poważne problemy zdrowotne. Jak działają hormony nadnerczy i na co wpływają?
Nadnercza są małym parzystym gruczołem, zbudowanym z kory i rdzenia. Ich waga nie przekracza 10-18 gramów. Rdzeń nadnercza produkuje adrenalinę, która uwalniana jest do krwi w momencie stresu, natomiast kora wydziela aldosteron – hormon steroidowy i kortyzol – hormon stresu.
KORA NADNERCZY
Do najważniejszych substancji wydzielanych przez korę nadnerczy należy kortyzol i aldosteron. Odpowiadają one za zdenerwowanie oraz gniew.
Kortyzol – hormon stresu, który potrafi być zabójczy. Podczas niebezpieczeństwa kortyzol uwalnia się do naszego organizmu w znacznych ilościach. Do mięśni trafia więcej glukozy, jednocześnie zwężają się naczynia krwionośne, przyspiesza akcja serca. Pojawia się nadciśnienie i ryzyko zawału. Może pojawić się depresja. A także... problemy z libido i snem. Normą są kłopoty żołądkowe. Kortyzol bierze udział w regulacji stężenia glukozy we krwi oraz w regulacji ilości i rozmieszczenia tkanki tłuszczowej. Na stres dobrze pomaga aktywność fizyczna, taniec, muzyka czy medytacja. Działa to jak naturalna ecstasy, czyli oksytocyna, która jest wrogiem kortyzolu.
Aldosteron – jego najważniejszą funkcją jest regulacja gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu. Prowadzi on do wzrostu wchłaniania sodu i wzrostu wydalania potasu w nerkach. Aldosteron wydzielany jest, kiedy dochodzi do obniżenia poziomu sodu we krwi i/lub obniżenia ciśnienia przepływu krwi w nerkach.
RDZEŃ NADNERCZY
Bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu jest grupa hormonów (katecholaminy) wytwarzanych przez rdzeń nadnerczy. Są to adrenalina, dopamina i noradrenalina.
Adrenalina – zwana epinefryną, odpowiada za reakcję organizmu na stres czy strach. Przyspiesza bicie serca i oddech, zwiększa ciśnienie krwi, rozszerza źrenice, reguluje poziom glukozy we krwi oraz hamuje perystaltykę jelit. Herbata, kawa i papierosy mają podobne działanie, ponieważ zawierają kofeinę, teobrominę, teofilinę lub nikotynę, które stymulują wydzielanie adrenaliny. Adrenalinę najczęściej podaje się podczas reanimacji oraz przy wstrząsach anafilaktycznych.
Dopamina – jest przekaźnikiem pobudzeń w ośrodkowym układzie nerwowym, odpowiada za emocje i stany psychiczne, reguluje wydzielanie hormonów: wzrostu, prolaktyny oraz gonadotropiny. Dzięki niej podnosi się ciśnienie tętnicze oraz siła skurczu mięśnia sercowego.
Noradrenalina – działa podobnie jak adrenalina, wytwarza go rdzeń nadnerczy i jądro pnia mózgu. Najogólniej mówiąc, hormon ten mobilizuje mózg i ciało do działania. Jej poziom zdecydowanie podwyższa się w sytuacjach niebezpieczeństwa, kiedy jesteśmy zagrożeni i zestresowani. Noradrenalina jako lekarstwo jest wstrzykiwana w przypadkach krytycznie niskiego ciśnienia krwi.
Stres przyczyną chorób
Światowa Organizacja Zdrowia określiła stres jako „chorobę naszego stulecia”. Życie w stresie przestaje być czymś wyjątkowym, staje się normą... Osoby zestresowane są przede wszystkim bardziej narażone na choroby serca. W stresie podnosi się poziom cholesterolu i ciśnienie tętnicze. W wyniku stresu objadamy się i sięgamy po alkohol i papierosy. Zbyt wysoki poziom hormonów takich jak adrenalina i kortyzol działa niekorzystnie na cały organizm. Badania nad stresem sugerują także, ze stres wpływa na sposób, w jaki krzepnie krew. Może to być czynnik zwiększający ryzyko problemów z sercem, a oprócz tego może także wpływać na ryzyko pojawienia się udaru (według badań szacuje się, że ryzyko jest większe o 40 proc. u osób bardzo silnie zestresowanych). Oprócz tego, że chroniczny stres systematycznie pogarsza stan serca, nagły, silny stres może wywołać nawet zawał serca, a to już może się skończyć tragicznie.