Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) dotyczy trojga niemowląt na tysiąc. Chorobę trudno zdiagnozować, gdyż nie ma charakterystycznych objawów klinicznych. Rodziców powinny zaniepokoić przede wszystkim przykurcze mięsni, drżenie kończyn czy dziwne reakcje malucha na dźwięk. Zazwyczaj lekarz pediatra kieruje dziecko do neurologa. Gdy diagnoza się potwierdzi, małego pacjenta czeka rehabilitacja lub zabieg operacyjny.
Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) to grupa niepostępujących (lecz o zmiennym obrazie klinicznym) zespołów ruchowych, które powstały w wyniku uszkodzenia lub zaburzenia rozwojowego mózgu we wczesnym stadium jego rozwoju. Mimo wielu badań monitorujących rozwój płodu i wzrostu liczby cięć cesarskich wykonywanych ze względu na zagrożenie życia i zdrowia dziecka, częstość występowania MPD specjalnie się nie zmniejszyła. W Polsce wynosi ona średnio 3,3 na 1000 noworodków. Z roku na rok notuje się natomiast mniej ciężkich postaci MPD.
Przyczyny
Przyczyny MPD są zwykle wieloczynnikowe. Najczęściej wymienia się:
- uwarunkowania genetycznie
- uszkodzenia powstałe w okresie życia płodowego
- zaburzenia i uszkodzenia okołoporodowe
- urazowe i inne uszkodzenia zaistniałe w okresie noworodkowym czy wczesnoniemowlęcym
Prawie w 50 proc. przypadków mamy do czynienia z przyczynami przedporodowymi. Trudno jest jednak dokładnie określić, w jakim okresie życia pojawiło się uszkodzenie.
Objawy
Rozpoznanie MPD jest dość trudne – tym trudniejsze, im mniejsze dziecko. Jest to spowodowane niedojrzałością centralnego układu nerwowego i brakiem charakterystycznych objawów klinicznych schorzenia. Pierwsze symptomy MPD przeważnie pochodzą z narządu ruchu (kurcze mięśni, drżenie kończyn, kręcz szyi, wyprostne odruchy mięśni karku i kręgosłupa czy przykurcze zgięciowe łokci, nadgarstków i palców rąk).
Rodziców powinny zaniepokoić takie objawy, jak:
- dziwna reakcja na bodźce dźwiękowe (przesadzona lub żadna)
- objawy oczne (błądzenie gałek ocznych, zez)
- zaburzenia czucia i snu
- niepokój
- tak zwane „odgięciowe” ułożenie dziecka
- nasilony odruch ssania
- trudności w połykaniu
Diagnoza
Diagnozę można ją ostatecznie postawić po dłuższej obserwacji dziecka, kiedy objawy się utrwalą. Zazwyczaj pediatra kieruje dziecko do neurologa.
Leczenie
Tradycyjne sposoby leczenia MPD można podzielić na bezoperacyjne i operacyjne.
Metody bezoperacyjne polegają na stosowaniu różnych form rehabilitacji oraz leków (na przykład blokujących zakończenia nerwowo-mięśniowe), a także toksyny botulinowej. Często używa się także ortez i aparatów ortopedycznych. Oczywiście istnieją również metody alternatywne (na przykład tlenoterapia hiperbaryczna, która poprawia odnowę tkanki mózgowej, progowe stymulacje elektryczne czy akupunktura).
Operacje są wykonywane w przypadkach koniecznych, zazwyczaj przy utrwalonych przykurczach niepoddających się innemu postępowaniu.