Marskość wątroby: dotyka nie tylko alkoholików

Oto czynniki, z którymi wiąże się ryzyko wystąpienia marskości wątroby:

• przewlekła choroba alkoholowa
• zapalenie wątroby wskutek zakażenia wirusami typu B i C, a także D
• zapalenie wątroby o podłożu autoimmunologicznym (z autoagresji, gdy organizm wytwarza przeciwciała kierowane przeciwko własnej wątrobie)
• następstwo wrodzonego (dotyczy noworodków) lub pozapalnego zarośnięcia przewodów żółciowych
• choroby genetyczne upośledzające funkcje metaboliczne wątroby, na przykład choroba Wilsona (zaburzony metabolizm miedzi prowadzący do jej nadmiernego gromadzenia), hemochromatoza (gromadzenie żelaza), galaktozemia
• zakażenie pasożytem Schistosoma haematobium (przywra krwi)
• ciężkie zatrucia, na przykład muchomorem sromotnikowym lub lekami
• przewlekła niewydolność krążenia

Objawy marskości wątroby

Wyodrębnia się objawy występujące we wczesnym oraz w zaawansowanym stadium choroby.

Wczesne stadium rozwoju marskości może przebiegać bezobjawowo, chociaż proces zastępowania komórek wątrobowych włóknami tkanki łącznej już się toczy. Do objawów wczesnych zalicza się:

• zaczerwienienie skóry dłoni i stóp
• czerwone plamki (tak zwane pajączki) pojawiające się w górnych partiach ciała
• uczucie wyczerpania i zmęczenia
• osłabienie
• brak apetytu
• drętwienie stóp i palców

Objawami choroby w bardziej zaawansowanym stadium są:

• nudności
• utrata masy ciała
• bóle brzucha
• zaburzenia miesiączkowania u kobiet

U niektórych osób marskość manifestuje się dopiero w dość późnej fazie i daje objawy zaliczane już do powikłań dysfunkcyjnej wątroby. Na uszkodzenia wątroby wskazują wtedy:

• swędzenie skóry, a nierzadko i żółtaczka wywołana niezdolnością do przetwarzania barwników żółciowych
• wybroczyny i długie krwawienia ze zranień oraz krwawienie bez przyczyny (z nosa, z dziąseł)
• wodobrzusze i obrzęki nóg
• żylaki przełyku zagrażające krwotokiem
• encefalopatia wątrobowa – powolne uszkadzanie mózgu przez nieusuwane z krwi szkodliwe produkty przemiany materii, prowadzące do zmian osobowości (rozkojarzenie, kłopoty z pamięcią), a w końcu do śpiączki
• nowotwór złośliwy wątroby (rak wątrobowokomórkowy)
• u mężczyzn: zaburzenia potencji, powiększenie sutków, zanik jąder, utrata owłosienia

Leczenie

Leczenie marskości zależy od przyczyn choroby i stopnia uszkodzenia wątroby. Około 15 proc. zdrowego miąższu zapewnia przeżycie, choć pozostałe komórki już nie pracują. Dla zniszczonej wątroby nie ma innego ratunku niż przeszczep.

A oto przykłady terapii w konkretnych przypadkach i powikłaniach marskości:

• całkowita abstynencja (w marskości poalkoholowej)
• leki przeciwwirusowe, na przykład interferon (przy WZW typu B i C)
• sterydy (przy marskości autoimmunologicznej)
• antybiotyki (przy zakażeniach)
• dieta bezsolna i środki moczopędne (w przypadku wodobrzusza)
• endoskopia żylaków przełyku