Mangostan właściwy, inaczej – garcynia, smaczelina, żółtopla, żółciecz (Garcinia mangostana L.) – gatunek drzewa z rodziny kluzjowatych (Clusiaceae Lindl.). Rośnie ono w tropikalnych lasach południowej Azji , jest wiecznie zielone i w pełni rozwoju osiąga 25-metrową wysokość.
Owocuje dopiero po 10 latach. Owoce ma okrągłe, ciemnofioletowe, 4–7-centymetrowe wielkością zbliżone do mandarynek, z grubą skórką i białym, bardzo soczystym miąższem z 6-8 pestkami. Aromatyczne owoce mangostanu o smaku podobnym do moreli, pomarańczy i ananasa uchodzą za najsmaczniejsze spośród owoców tropikalnych. Są jednak trudne do przechowywania, po kilku dniach nie nadają się już do jedzenia.
Smakowe walory owoców mangostanu idą w parze z ich właściwościami prozdrowotnymi. Mangostan zawiera wiele cennych dla zdrowia składników, takich jak: minerały (potas, wapń, fosfor, żelazo), witaminy B1, B2, B6, a przede wszystkim przeciwutleniacze, czyli antyoksydanty neutralizujące szkodliwe działanie wolnych rodników tlenowych. Mangostan to najbogatsze źródło antyoksydantów zwanych ksantonami (zawiera aż 17 związków tego typu) oraz innych przeciwutleniaczy jak koenzym Q10, polifenole, witamina C i katechiny. W zestawieniu zdolności wychwytywania wolnych rodników tlenowych (tzw. współczynnik ORAC) owoc mangostanu zdecydowanie wyprzedza inne antyoksydanty. Ma więc istotny wpływ na zespół czynników zapobiegających np. przedwczesnemu starzeniu się organizmu czy zaburzeniom funkcji układu immunologicznego.
Mangostan i jego korzystne dla zdrowia właściwości świat odkrył za pośrednictwem tradycyjnej ludowej medycyny azjatyckiej. W tym regionie przetwory z mangostanu, m.in. z suszonej i sproszkowanej skórki owocu, a także wywary z liści i kory drzewa stosuje się zewnętrznie (jako płyn ściągający) i wewnętrznie np. przy przewlekłych biegunkach, jako środek przeciwbakteryjny, przeciwpasożytniczy i antyseptyczny, m.in. w gruźlicy, malarii, infekcjach dróg moczowych, w leczeniu chorób wenerycznych, a także jako remedium na kłopoty trawienne, zmęczenie i złe samopoczucie.
Amerykański naukowiec, dr James Duke, który przez lata zajmował się właściwościami mangostanu, wykazał, że aż w ponad 130 schorzeniach owoc ten może okazać się pomocny. Z uwagi na wielki potencjał antyoksydacyjny owoce mangostanu (a także sporządzone z nich soki, zachowujące właściwości świeżych owoców) wpływają na podniesienie odporności organizmu i spowolniają procesy związane z jego starzeniem się. Korzystnie działają na siłę mięśni, sprawność stawów i kondycję umysłową, łagodzą też objawy towarzyszące klimakterium.