Leczenie kanałowe zęba, fachowo nazywane przez lekarzy dentystów leczeniem endodontycznym, u wielu osób wywołuje negatywne emocje. Zwykle kojarzone jest z bólem oraz długimi i nieprzyjemnymi wizytami w gabinecie stomatologicznym. Brak zrozumienia potrzeby oraz przebiegu leczenia kanałowego często prowadzi do jego zaniechania przez pacjenta, co w przyszłości skutkuje utratą zęba.
Ząb zbudowany jest z korony oraz korzenia. Część koronowa od zewnątrz pokryta jest bardzo twardą i wytrzymałą mechanicznie warstwą szkliwa nadającą zębom połysk. Pod szkliwem znajduje się zębina ‒ mniej wytrzymała i bardziej wrażliwa na bodźce zewnętrzne. Korzeń zęba zbudowany jest również z zębiny, którą w tym przypadku pokrywa cement korzeniowy. Wewnątrz zęba, otoczona przez zębinę, znajdują się komora zęba oraz kanał korzeniowy, wypełnione przez miazgę – żywą tkankę, która jest bogato unaczyniona i unerwiona.
Stan zapalny miazgi zębowej
Leczenie endodontyczne należy zastosować w przypadku występowania stanu zapalnego miazgi zęba. Objawia się on samoistnym bólem zęba, silną wrażliwością na zmiany temperatury oraz gryzienie. Ból często pojawia się także w nocy, a występujące dolegliwości wymagają zastosowania leków przeciwbólowych.
Co robić?
W przypadku wystąpienia opisanych objawów należy jak najszybciej zgłosić się do stomatologa. Na podstawie rozmowy z pacjentem, zdjęcia radiologicznego oraz prostych i mało inwazyjnych badań w gabinecie lekarz stwierdza, czy należy już zastosować leczenie endodontyczne. Podczas pierwszej wizyty zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym i polega na otwarciu zęba. Jeżeli jest taka możliwość, stomatolog usuwa całą miazgę z komory zęba i korzenia, poszerza i dezynfekuje kanał korzeniowy oraz od razu wypełnia specjalnym materiałem. Zwykle jednak stan zapalny występujący w miazdze zęba jest zbyt zaawansowany, aby przeprowadzić całe leczenie w czasie jednej wizyty. Stosuje się wówczas preparaty dewitalizujące miazgę, co zwane jest potocznie zatruciem zęba. Ze względu na występowanie stanu zapalnego, który może osłabiać działanie środków miejscowo znieczulających, bezbolesne przeprowadzenie tego zabiegu często wymaga podania większej dawki leku.
Na czym polega leczenie kanałowe?
W czasie kolejnych wizyt następuje poszerzanie kanału i jego odkażanie oraz miejscowe zakładanie preparatów antybiotykowych, sterydowych i antyseptycznych. Należy przeprowadzać te procedury tak długo, aż ustąpią wszelkie objawy stanu zapalnego, zarówno te odczuwane przez pacjenta, jak i widoczne dla lekarza w postaci wysięku zapalnego w kanale korzeniowym.
Jeżeli pacjent nie zgłosi się do stomatologa przy pojawieniu się pierwszych dolegliwości, po jakimś czasie ból ustanie. Rozpocznie się wtedy proces obumierania miazgi zęba i rozwoju zgorzeli miazgi. Może to również nastąpić jako powikłanie urazu zęba lub idopatycznie, czyli bez wyraźnej przyczyny. Obumarły ząb nie sprawia dolegliwości do pewnego momentu. W przypadku obniżenia odporności organizmu, wzrostu temperatury otoczenia lub znacznego zaawansowania procesu zgorzelinowego pojawia się jednak bardzo silny ból. Dodatkowo może występować ropny wysięk, obrzęk oraz podwyższenie temperatury ciała i ogólne złe samopoczucie. Niezbędne wtedy jest doustne zastosowanie antybiotyku, a leczenie endodontyczne przebiega dłużej i wymaga większej liczby wizyt. Jest to spowodowane koniecznością wyeliminowania wszystkich bakterii, które zdążyły bardzo licznie się nagromadzić.
Kanał kanałowi nierówny
Przebieg leczenia endodontycznego zależy również od liczby oraz kształtu kanałów korzeniowych znajdujących się w zębie. Siekacze oraz kły najczęściej mają jeden prosty kanał, co ułatwia przeprowadzenie leczenia. Z kolei zęby przedtrzonowe mogą posiadać dwa cienkie oraz zakrzywione kanały, które są trudniejsze do prawidłowego przeleczenia. Najtrudniejsze jednak są zęby trzonowe, a odnalezienie ich trzech lub nawet czterech kanałów czasem wymaga zastosowania mikroskopu lub skierowania do lekarza specjalisty z zakresu endodoncji.
Warto wiedzieć, że ząb po leczeniu kanałowym jest zębem martwym. Z tego względu może z czasem zmieniać barwę na ciemniejszą. Takie zęby są również mniej wytrzymałe mechanicznie i mogą ulec złamaniu – wskazana jest wtedy odbudowa protetyczna w postaci wzmacniającego wkładu oraz korony porcelanowej. Może również wystąpić sytuacja, w której z przyczyn anatomicznych ząb nie został prawidłowo przeleczony kanałowo – można wtedy warunkowo pozostawić ząb w jamie ustnej, ale w przypadku wystąpienia dolegliwości kwalifikuje się do usunięcia.
Jedyna szansa
W przypadku wystąpienia zapalenia miazgi zęba lub jej obumarcia leczenie kanałowe jest jedyną szansą na zachowanie zęba w jamie ustnej. W przeciwnym razie pozostaje tylko usunięcie zęba.
Dominika Cichońska
lekarz dentysta
