Lądek-Zdrój

W okresie niemieckiej kolonizacji ziemi kłodzkiej w XIII w. nastąpiła tu lokacja miasta. Stało się to zapewne pod rządami króla czeskiego Ottokara II lub księcia śląskiego Henryka IV Prawego. Miasto nazwane Land-Ecke, tj. kąt kraju, nigdy nie miało obwarowań, przez co wielokrotnie było łatwym łupem zdobywczym. Tak zapewne stało się w 1241 r., gdy po bitwie pod Legnicą zagon tatarsko-mongolski zmierzający w kierunku Otmuchowa zniszczył pierwsze urządzenia kąpielowe w Lądku. Pisze o tym anonimowy poeta w XIII w., co również potwierdzają wyniki prac archeologicznych wykonanych już po II wojnie światowej, kiedy znaleziono drewniane kadzie, czerpaki i kamienne niecki do nasiadówek.

Pierwsze kronikarskie wzmianki o źródłach Lądka pochodzą z XIV i XV w. To wtedy tutejsze termy stały się dość popularne, ale ich sława wzrosła w roku 1496 r., po pomyślnej kuracji trzech synów księcia ziębickiego Henryka Starszego. Dwa lata późnej jeden z synów – Jerzy – zbudował zachowany do dnia dzisiejszego (po licznych przebudowach) zakład kąpielowy „Jerzy”, zwany obecnie „Starym”. On również zlecił pierwsze badania wód, które przeprowadził wiedeńczyk dr Konrad z Bergu.

W XVI w. miasto Lądek nabyło na własność tutejsze źródła, rozbudowano wówczas urządzenia kąpielowe i wzniesiono pierwszy dom zdrojowy. Wiek XVII przyniósł wielkie zniszczenia i epidemie dziesiątkujące ludność. Pamiątką po epidemiach w Lądku są epitafia wmurowane w ściany spalonej kaplicy cmentarnej oraz trzy krzyże dominujące nad miastem na południowych zboczach Modzela.

Schyłek XVIII i XIX w. to dynamiczny rozwój uzdrowiska i coraz większe rzesze kuracjuszy, wśród których nie brakowało wybitnych osobistości. Udana kuracja króla pruskiego Fryderyka II w roku 1765 przyniosła miastu wielki rozgłos. W następnych latach bywali tu: królowa pruska Ludwika (Luiza), J. Quincy Adams – późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych, król pruski Fryderyk Wilhelm III wraz z dworem i car Rosji Aleksander I w towarzystwie książąt, księżna Marianna Orańska, córka Wilhelma I władcy Zjednoczonego Królestwa Niderlandów. Nie brakuje też ludzi kultury, w Lądku swoje 41. urodziny obchodził poeta J.W. Goethe, a kąpieli zażywał rosyjski pisarz Iwan Turgieniew.

Na początku XX w. dr J. Plesch odkrył radioaktywność wód lądeckich, co wpłynęło na zmianę profilu stosowanych metod leczenia. I wojna światowa zamknęła na jakiś czas dość długi okres świetności i elitarności uzdrowiska, ale już w czasach PRL-u bywali tu rosyjscy dygnitarze odwiedzający Festiwal Muzyki Rosyjskiej i Radzieckiej, a dziś podobno nie tak rzadko można tu spotkać szejka z Arabii Saudyjskiej.

Układ miasta jest dwuczęściowy – miejska część ze średniowiecznymi rozwiązaniami architektonicznymi rynku leży w ulokowanym po zachodniej stronie obniżeniu nad Białą Lądecką, zaś część zdrojowa wznosi się nieco wyżej na opadających łagodnie stokach Gór Złotych.

Pomimo ponad 750 lat historii miasta, próżno szukać zabytków z początku jego istnienia. Najstarszą z zachowanych w dobrym stanie budowli jest kamienny most zbudowany w 1565 r. z kamienia łamanego. Most nosi imię św. Jana z uwagi na to, że na balustradzie znajduje się barokowa kamienna rzeźba św. Jana Nepomucena, który ma chronić miasto od powodzi. Jest to dzieło Michała Klahra z 1710 r.

Rynek okalają piękne barokowo-renesansowe kamieniczki z licznymi podcieniami, najcenniejsze są te ulokowane w zachodniej i północnej pierzei rynku. W centrum znajduje się ratusz, którego obecna forma pochodzi ze schyłku XIX w. Przed ratuszem wznosi się barokowa figura wotywna Trójcy Świętej, wykonana przez Michała Klahra (1741 r.). Na szczególną uwagę zasługuje kamieniczka pod numerem 1, w której w latach 1693–1742 mieszkał ów słynny rzeźbiarz ziemi kłodzkiej, jego autorstwa jest również rzeźba nad portalem domu przedstawiająca Matkę Boską Śnieżną. Po stronie wschodniej ratusza kamienny pomnik średniowiecznego prawa – pręgierz z XVI w.

Najstarszym obiektem dzielnicy zdrojowej jest stary zakład przyrodoleczniczy „Jerzy”. Wiek obiektu określa data na fasadzie (1498 r.). Po licznych przebudowach najstarsze elementy tego obiektu zachowały się tylko w pierwszej kondygnacji.

Za budynkiem znajduje się wieżyczka zegarowa z 1580 r. fundacji Jerzego II Brzeskiego, a nieco wyżej na wzgórzu kaplica św. Jerzego (1658 r.). Między parkiem centralnym a parkiem 1000-lecia znajduje się barokowa kaplica zdrojowa. Jest to budowla z końca XVII w., fundacja hr. Zygmunta Hoffmanna, zarządcy hrabstwa kłodzkiego (obecnie Sanktuarium Matki Boskiej Uzdrowienia Chorych).

Symbolem uzdrowiska lądeckiego i prawdziwą perłą architektoniczną jest Zakład Przyrodoleczniczy „Wojciech”. Pierwotny obiekt został zbudowany w 1678 r., bezpośrednio nad bijącym źródłem, na wzór łaźni tureckiej. W latach 1878–1880 obiekt uzyskał obecny barokowy wygląd. Jego projektantem był Herman Völkel z Nysy. Na parterze zlokalizowano basen z 25 zabytkowymi marmurowymi wannami, a nad basenem znajduje się pijalnia wód mineralnych. Obecnie jest to jeden z najbardziej ekskluzywnych zakładów leczniczych ziemi kłodzkiej.

W 1886 r. powstał funkcjonujący do dziś „Stanisław”, obecnie połączony z kameralnym „Adamem” i „Józefem” (byłym domem kuracyjnym dla oficerów), tworząc spójny kompleks leczniczo-sanatoryjny.

Pomiędzy kąpielami i spacerami warto zrobić sobie przerwę na ciastko i kawę w „Hali Albrechta”, wieczorem najlepsze potańcówki są w restauracji „Zdrojowej” przy amfiteatrze, a szukających mocniejszych nocnych wrażeń zaprasza piwnica „Piekiełko”.

Profil leczniczy:

CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA

CHOROBY UKŁADU RUCHU (REUMATYCZNE I ORTOPEDYCZNO-URAZOWE)

CHOROBY UKŁADU NERWOWEGO I NACZYŃ OBWODOWYCH

CHOROBY GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH

CHOROBY SKÓRY

CHOROBY KOBIECE

OTYŁOŚĆ I OSTEOPOROZA

Zabiegi sanatoryjne:

HYDROTERAPEUTYCZNE (kąpiele termalne: wannowe i basenowe, masaże podwodne i wirowe, natrysk, kąpiele perełkowe, półkąpiele wirowe)

BOROWINOWE (fasony, kąpiele, zawijania)

ELEKTROLECZNICZE (jonoforeza, interdyn, diadynamik, galwanizacja)

ŚWIATŁOLECZNICZE (laseroterapia, lampy sollux, Bio-V, solaris, bioptron)

MAGNETOTERAPIA (magnetotron)

FIZYKOTERAPIA (ultradźwięki)

INHALACJE (solankowe, jodowo-bromowe)

KRENOTERAPIA (kuracja pitna)

KRIOTERAPIA (miejscowa)

KINEZYTERAPIA (gimnastyka indywidualna, zbiorowa)

MECHANOTERAPIA (masaż suchy klasyczny, relaksacyjny, odchudzający, z drenażem limfatycznym, aquavibron)

Naturalne zasoby lecznicze

Lądeckie wody to wody hipertermalne fluorkowo-siarczkowe, radoczynne. Powstają wskutek mieszania się wód termalnych z wodami o podwyższonej radoczynności. Jako jedne z nielicznych na świecie zawierają pierwiastek radon 222. Wody te oddziałują bodźcowo na organizm, a szczególne ich właściwości – to przeciwzapalne i odczulające. Obecnie jest wykorzystywanych 5 źródeł.

W okolicy

Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie (15 km). Najpiękniejsza polska jaskinia. Część jaskini jest udostępniona do zwiedzania w ramach trzykilometrowej podziemnej trasy turystycznej. Szlak wiedzie przez salę niedźwiedzią, wielką szczelinę, salę lwa, korytarz odkrywców, korytarz stalaktytowy, salę pałacową i korytarz wodny. W trakcie prac odkrywkowych natrafiono na kości zwierząt z epoki lodowcowej, m.in. niedźwiedzia jaskiniowego. Od niedawna Kletno ma jeszcze jedną atrakcję: podziemną trasę turystyczną „Nieczynne Kopalnie Uranu”.

Złoty Stok (19 km). Urocze średniowieczne miasteczko z zabytkową kopalnią złota. Obecnie udostępnione do zwiedzania są dwie sztolnie: „Gertruda” i „Czarna” (z podziemnym wodospadem). Na przestrzeni całego okresu wydobywczego (ponad 700 lat) wydobyto tu około 16 ton czystego złota. Obok kopalni – Muzeum Minerałów.

Mirek Osip-Pokrywka