Krótkowzroczność jest najczęściej występującą wadą wzroku w naszym społeczeństwie. Charakteryzuje się nieostrym obrazem przedmiotów widzianych z bliska i z daleka, a wyraźniejszym przy mrużeniu oczu. Dotyka zwłaszcza dzieci i młodzież w wieku szkolnym. Właśnie od nauczycieli rodzice zazwyczaj się dowiadują, że ich dziecko ma problemy z odczytaniem wyrazów z tablicy.
Krótkowzroczność (miopia, od greckiego słowa ‘mrużyć’) jest spowodowana zbyt długą gałką oczną. Obraz jest ogniskowany nie na siatkówce, lecz przed nią. Wada ta rozwija się zazwyczaj w dzieciństwie. Coraz częściej jest wychwytywana już w wieku 6–7 lat, pogłębia się wraz z wzrostem dziecka i w okresie dojrzewania, a po nim ulega stabilizacji. Przyczyn krótkowzroczności może być wiele, począwszy od predyspozycji genetycznych, długotrwałej nadmiernej akomodacji oka, długim przebywaniem w zamkniętych pomieszczeniach ze sztucznym oświetleniem.
Krótkowzroczność u dzieci ma związek z codzienną kilkugodzinną pracą wzrokową na bliskie odległości w szkole. Uczniowie pochylają się nad książką lub zeszytem, czytają lub przepisują słowa napisane na tablicy. Mięśnie oka po wielu godzinach wykonywania tych czynności są bardzo zmęczone, a przecież oko nigdy nie odpoczywa. Po zajęciach dzieci muszą jeszcze odrobić lekcje, a wolne chwile zamiast na świeżym powietrzu spędzają przed komputerem lub ekranem telewizora. Ta nadmierna akomodacja oka wpływa na pogorszenie wzroku.
3 stopnie krótkowzroczności
● mała: do –3 dioptrii (tzw. szkolna)
● średnia: od –4 do –7 dioptrii
● wysoka: ponad –7 dioptrii
Formy krótkowzroczności
● wrodzona – zwykle nie przekracza 5/10 – 6/10 (prawidłowe widzenie to 10/10); wraz z nią współwystępują inne zmiany
● zwykła (szkolna) – rozpoczyna się około 6. roku życia, powiększa się w okresie dojrzewania i zatrzymuje się po zakończeniu rozwoju
● silna – związana z silnie zaburzonym rozmiarem oka; mogą nastąpić powikłania (zaćma)
● tymczasowa – po urazie gałki ocznej
Metody leczenia
Istnieje wiele metod spowalniania i zapobiegania progresji krótkowzroczności. Najbardziej skuteczne są badania okulistyczne dzieci w wieku wczesnoszkolnym i powtarzanie ich raz w roku. Tu istotna jest czujność nauczycieli i rodziców oraz ich szybka reakcja na wszelkie problemy związane ze wzrokiem, na przykład błędy w pisaniu, niedowidzenie, łzawienie i szczypanie oczu. Najmniejsze wady należy jak najszybciej korygować i leczyć. Trzeba pamiętać o częstych przerwach w nauce, by oderwać wzrok znad książki czy zeszytu, jak najwięcej przebywać na łonie natury, a oglądanie telewizji czy ślęczenie przy komputerze ograniczyć do minimum.
Nie ma skutecznego farmakologicznego leczenia krótkowzroczności. Można je wspomóc, podając leki chroniące naczynia w oku oraz okresowo zażywać witaminę A, która jako antyoksydant neutralizuje wolne rodniki. Witamina A otrzymała swą nazwę od nazwy siatkówki oka – retiny. Jest składnikiem rodopsyny, światłoczułego barwnika, który pozwala na rozróżnianie kolorów.
Inne metody leczenia
● korekcyjne soczewki wklęsłe – rozpraszają padające promienie i przenoszą obraz na płaszczyznę siatkówki. Są instalowane w okularach lub w soczewkach kontaktowych. Choć nie zawsze są tolerowane z uwagi na podrażnienia oka, dają zadowalające efekty, gdy krótkowzroczność jest równa lub większa niż –7 dioptrii.
● leczenie chirurgiczne – zabiegi laserowe
● ortokorekcja – niechirurgiczna metoda polegająca na spaniu w specjalnych ortosoczewkach, które czasowo przywracają pełną ostrość widzenia. Gwarantują one prawidłowe widzenie przez minimum 16 godzin. Ortosoczewki bardzo delikatnie modelują rogówkę, a po ich usunięciu utrzymuje się nadany jej kształt. Niestety, po zakończeniu stosowania tej metody rogówka powraca do swojego poprzedniego stanu.