Krótkowzroczność jest najczęściej występującą wadą wzroku. Statystyki podają, że na świecie żyje około 1,6 miliarda krótkowidzów, a ich liczba systematycznie rośnie. Szacuje się, że w 2020 roku będzie ich 2,5 miliarda. Jednocześnie blisko 40 proc. krótkowidzów nie korzysta z okularów korygujących tę nieprawidłowość.
Krótkowidz – mówiąc ogólnie – gorzej widzi na odległość. Przedmioty, które znajdują się daleko, postrzega jako nieostre, zamazane. Usiłując uzyskać nieco wyraźniejszy ich obraz, mruży oczy. Właśnie mrużenie oczu, częste mruganie i przecieranie ich, a także kłopoty z widzeniem w ciemności są typowymi przejawami krótkowzroczności. Charakterystyczne dla krótkowidzów jest także patrzenie na bliskie przedmioty z bardzo bliska (czytanie i pisanie „nosem”). Krótkowzroczność określana jest także jako „miopia”. Termin ten pochodzi z języka greckiego (myopia oznacza ‘mrużyć’).
Mechanizm krótkowzroczności
Wada sprowadza się do tego, że tor optyczny oka nieprawidłowo skupia promienie świetlne. W oku miarowym bez żadnego napięcia mięśni równoległe promienie światła padają dokładnie na siatkówkę. Obiekt odległy ma na siatkówce swój ostry obraz.
W oku krótkowzrocznym promienie przecinają się przed siatkówką, tam też powstaje obraz optyczny, a na siatkówkę padają kręgi rozproszenia (w efekcie obraz jest zamazany). Dzieje się tak dlatego, że siła załamywania układu optycznego w oku krótkowidza jest zbyt duża w stosunku do wielkości gałki ocznej (jest ona zbyt długa w stosunku do mocy układu optycznego).
Przyczyny
Przyczyny krótkowzroczności nie są zostały w pełni wyjaśnione. Medycyna nie radzi sobie też z hamowaniem rozwoju tej wady. Podkreśla się znaczenie uwarunkowań genetycznych, a także wpływ długotrwałej i wytężonej pracy obciążającej wzrok, takiej jak na przykład czytanie czy korzystanie z komputera. Naukowcy łączą też występowanie krótkowzroczności z rozwojem cywilizacyjnym – w krajach wysoko rozwiniętych to zaburzenie widzenia notowane jest znacznie częściej niż gdzie indziej.
Rodzaje
Wyróżnia się następujące rodzaje krótkowzroczności:
- krótkowzroczność osiowa – zbyt długa oś gałki ocznej (to najczęściej spotykany rodzaj krótkowzroczności)
- krótkowzroczność krzywiznowa – zbyt wypukła krzywizna poszczególnych elementów układu optycznego oka (zwłaszcza rogówki i soczewki)
- krótkowzroczność refrakcyjna – zbyt duży współczynnik załamania soczewki (występuje w cukrzycy lub zaćmie jądrowej)
Diagnoza
Krótkowzroczność jest wykrywana w badaniu okulistycznym. Jej stopień podaje się w dioptriach ze znakiem minus (dioptria to odwrotność ogniskowej wyrażonej w metrach).
Skalę wady określa się następująco:
- niska – do –3,0 dioptrii (widzenie z bliska nie wymaga korekcji)
- średnia – od –3,0 do –7,0 dioptrii
- wysoka – powyżej –7,0 dioptrii (towarzyszą jej zwyrodnienia i powikłania w późniejszym wieku)
Leczenie
Ostrość widzenia poprawiają okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe rozpraszające. Możliwy jest również bardzo skuteczny zabieg chirurgiczny, obarczony jednak dużym ryzykiem niepożądanych skutków ubocznych.