Kręcz szyi to skręcenie głowy i szyi w jedną stronę. Może być trwałe, okresowe, lub chwilowe – kurczowe. Przyczyn kręczu szyi, zwanego też kręczem karku (łac. torticollis, caput obstipum) jest wiele – od urazu okołoporodowego jednego z długich mięśni szyi po zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatię kręgów szyjnych.
Kręcz szyi to dysfunkcja narządu ruchu, która dotyczy zarówno dzieci, jak i dorosłych. Istota schorzenia sprowadza się zazwyczaj do jednostronnego przykurczu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego.
Kręcz wrodzony
Dawniej jego przyczynę widziano w trudnym porodzie (na przykład pośladkowym) lub w ułożeniu poprzecznym dziecka. Obecnie to raczej tego typu poród traktuje się jako następstwo kręczu, do którego dochodzi w wyniku określonego ułożenia główki w życiu płodowym.
Dzieci urodzone z tą patologią wymagają szczególnej opieki i postępowania. Ważna jest szybka diagnoza i podjęcie leczenia. Masaż, gimnastyka lecznicza i odpowiednie układanie dziecka – takie sposoby zalecają lekarze. Instruują tez matki, jak przeciwdziałać przykurczowi przez pochylanie główki dziecka, skręcanie bródki w stronę przeciwną i podkładanie poduszki pod główkę. Te metody przynoszą poprawę, zwłaszcza w lekkich przypadkach. Zazwyczaj jednak nieodzowna staje się interwencja chirurgiczna. Przeprowadza się ją w 1–2 roku życia.
Zlekceważenie kręczu może mieć liczne konsekwencje – od asymetrii twarzy, poprzez uszkodzenie narządu słuchu czy przesunięcie nosa, aż po skrzywienie kręgosłupa w późniejszym wieku.
Kręcz szyi nabyty
Kręcz szyi nabyty może mieć różne przyczyny:
- układową (fibromialgia, choroba Racklinghausena odcinka szyjnego kręgosłupa)
- neurogenną – spastyczne napięcie mięśni szyi, jej niedowład lub jednostronne porażenie wiotkie
- reumatoidalną – nagłe i bolesne ustawienie głowy i szyi, pojawiające się na przykład po nieprawidłowym ułożeniu w czasie snu
- uraz – oparzenie lub podwichnięcie górnych kręgów szyjnych
- stan zapalny – na przykład związany z gruźlicą
- wady wzroku lub słuchu
Leczenie
W terapii nabytego kręczu szyi stosuje się masaże – punktowy i klasyczny barków oraz karku, głaskanie i rozcieranie mięśnia chorego i zdrowego, a także ugniatanie zdrowego. Zaleca się też fizykoterapię z naświetlaniami i laserem.
Ćwiczenia rehabilitacyjne to głównie ćwiczenia mięśni twarzy oraz zajęcia na wyciągach w celu rozciągania przykurczonych mięśni.
Dodatkowo stosuje się również specjalne plastry dla rozluźnienia lub wzmocnienia konkretnych mięśni.