Lasery odgrywają coraz większą rolę w medycynie, głównie w chirurgii. Dotyczy to także okulistyki, ściślej – chirurgii refrakcyjnej, czyli chirurgicznej korekcji wad wzroku. Korekcja dokonywana laserowo uznawana jest za metodę bezpieczną, skutecznie poprawiająca widzenie, a tym samym – jakość życia pacjenta.
Kiedy laser może pomóc
Najczęściej wykonuje się zabiegi obu oczu (bezpośrednio jedno po drugim). Z użyciem laseru można skorygować:
- krótkowzroczność – od –0,75D do 10,0D
- nadwzroczność – od +0,75D do +6,0D
- astygmatyzm – do 5,0D
Lasery okulistyczne stosuje się też w terapii wielu schorzeń narządu wzroku, między innymi jaskry otwartego i zamkniętego kąta, zaćmy wtórnej, komplikacji pooperacyjnych zaćmy, ocznych powikłań cukrzycy na dnie oka, skutków zakrzepu naczyń siatkówki, otworów siatkówki, zmian zwyrodnieniowych plamki (AMD) i obwodu dna oka oraz guzów naczyniówki.
Na czym polega zabieg
Przy pomocy lasera doprowadza się do zmiany krzywizny przedniej powierzchni oka, czyli rogówki. Komputerowo kontrolowany laser wytwarza zimną, pulsacyjną wiązkę promieniowania ultrafioletowego odpowiedniej długości fali, która przerywa połączenia pomiędzy molekułami w tkance. Usuwa w ten sposób warstwę rogówki mikroskopijnej grubości i zmienia jej krzywiznę. Wpadające do oka promienie świetlne skupiane są na siatkówce, a widzenie się poprawia.
Laser bez szans, czyli przeciwwskazania do zabiegu
Chociaż większość wad wzroku można skorygować jedną lub kilkoma kombinowanymi metodami chirurgii laserowej, to jednak istnieją pewne ograniczenia. Wynikają one z ekstremalnie wysokich wad wzroku, budowy anatomicznej oraz schorzeń gałki ocznej, a także niektórych chorób ogólnoustrojowych czy też stosowania określonych leków.
Przeciwwskazania do zabiegu to między innymi:
- zespół suchego oka,
- kłopoty z rogówką (stożek rogówki, zbyt cienka rogówka, wrodzone patologie rogówki, blizny rogówki),
- stany zapalne oczu, stan po zapaleniu rogówki wirusem Herpes,
- niedowidzenie dużego stopnia,
- zaćma, zmiany degeneracyjne siatkówki,
- urazy gałki ocznej,
- zez, jednooczność,
- cukrzyca (względne),
- okres ciąży i karmienia piersią,
- choroby autoimmunologiczne, w tym choroby tkanki łącznej, silne alergie.
Przed zabiegiem
Do operacji kwalifikuje szczegółowe badanie. Co najmniej na dwa tygodnie przed nim (a także przed samą operacją) należy zaprzestać stosowania miękkich soczewek kontaktowych. W przypadku soczewek twardych, czas ten wynosi trzy tygodnie. Wada musi być stabilna w ciągu minionego roku, a ewentualna zmiana nie większa niż 0,5 dioptrii (w każdą ze stron). Zazwyczaj nie wykonuje się takich operacji przed 21. rokiem życia i po 65. roku życia.
Po zabiegu
Do komplikacji dochodzi bardzo rzadko. Może wystąpić przekorygowanie lub niedokorygowanie wady, uczucie suchości oczu i przymglenie rogówki. Czasami dochodzi do pojawienia się stanów zapalnych. Objawy te ustępują po kilku tygodniach lub miesiącach. Sporadycznie minimalne dolegliwości pozostają i trzeba na przykład dodatkowo nawilżać oczy za pomocą sztucznych łez.
Rekonwalescencja
Zadowalające widzenie możliwe jest zazwyczaj już następnego dnia po operacji lub nieco później, w zależności od zastosowanej metody. Widzenie poprawia się potem stopniowo wraz z całkowitym wygojeniem się nabłonka rogówki w ciągu kilku tygodni. Niezależnie od metody, zaleca się jednak odpoczynek trwający około tygodnia po operacji.
Przez mniej więcej pół roku mogą też występować zaburzenia widzenia nocnego.
Skorygowane laserowo wady wzroku umożliwiają pełną aktywność, włącznie z uprawianiem sportu. Po wielu zabiegach już następnego dnia można prowadzić samochód, po innych – po około tygodniu.