Zazwyczaj nie studiujemy etykiet kupowanych w sklepach produktów. Ale jeśli nawet zagłębimy się w takie lektury, często niewiele się z nich dowiemy. Na opakowaniach, oprócz podstawowego składu produktu, który zazwyczaj znamy, znajdziemy tajemnicze oznaczenia składające się z litery E i trzech cyfr.
Obowiązek stosowania jednolitego oznaczenia dodatków do żywności produkowanej i sprzedawanej w krajach Unii Europejskiej wprowadzono w 1989 roku. Miały one pomóc klientom w różnych krajach zorientować się jakich dodatków użyto do skomponowania kupowanych przez nich artykułów.
Pod kodem zaczynającym się od litery E kryją się różnego rodzaju substancje chemiczne polepszające ich smak, przedłużające świeżość, nadające apetyczne barwy. Część dodatków syntetycznych stosowanych do żywności jest prawie nieszkodliwa, ale są to wyjątki.
Warto więc zapamiętać kody oznaczające szkodliwe substancje dodawane m.in. do napojów, przetworów i ciast.
Przede wszystkim nie należy kupować produktów, które są sztucznie konserwowane lub są utrwalane benzoesanem sodu. Benzoesan jest rakotwórczy. Unikać powinniśmy także żywności z napisami: „sztucznie barwione”, „o przedłużonej trwałości” czy zawierającej substancje zapachowe.
Szkodliwe są prawie wszystkie barwniki, antyutleniacze, emulgatory i konserwanty. Ich oznaczenia znajdujemy na opakowaniach.
Wśród barwników nieszkodliwe są: kurkumina E-100, ryboflawina E-101, indygotyna E-132 i chlorofil E-140, węgiel drzewny E-153, karotenoidy E-160, ksantofil E-161, betanina E-162, antocyjan E-163, węglan wapnia E-170, srebro E-174, złoto E-175. Za niebezpieczne uznawane są m.in.: barwnik amoniakalny E-123, tartaksyna E-102, żółć pomarańczowa E-110, kwas karminowy E-120, róż koszenilinowa E-124, erytrozyna E-127. O właściwości rakotwórcze podejrzewane są: zieleń lisaminowa E-142, błękit patentowy E-131.
W krajach Unii Europejskiej zabronione jest dodawanie do żywności barwników oznaczonych symbolami: E-103, E-105, E-111, E-121, E-125, E-126, E-130, E-152.
Wśród konserwantów za nieszkodliwe uznaje się kwas sorbowy E-200 oraz sole (sodowa, potasowa i wapniowa) tego kwasu E-201, E-202, E-203, kwas mrówkowy E-236, mrówczan sodu E-237 i mrówczan wapnia E-238, kwas octowy E-260 i jego pochodne E-261, E-262, E-263, kwas mlekowy E-270, kwas propionowy E-280 i jego sole E-281, E-282, E-283. Za rakotwórcze uważa się benzoesan, benzoesan sodu i ich pochodne oznaczane symbolami w kolejności od E-210 do E-219 oraz heksaminę E-239. Bezwodnik siarki E-220 niszczy witaminę B12, a siarczyn sodu i jego związki (od E-221 do E-227) zakłócają czynności jelit, natomiast dwufenyl i jego pochodne (od E-230 do E-233) zakłócają czynności skóry. Przy nadciśnieniu szkodliwe mogą się okazać azotyny i azotany potasu i sodu (od E-249 do E-252).
Spośród antyutleniaczy za rakotwórczy uważany jest kwas cytrynowy E-330, zabronione jest stosowanie BHA E-320 oraz BHT E-321, ponieważ zwiększają poziom cholesterolu. Galusan propylowy, octowy i dodecylowy (w kolejności E-310, E-311, E-312) może spowodować wysypki natomiast kwas ortofosforowy i jego sole sodowa, wapniowa i potasowa (E-338 do E-341) mogą zakłócać trawienie. Jako nieszkodliwe uznawane są: witamina C E-300, sole kwasu askorbinowego E-301 i E-302, kwas palmitynowy E-304, witamina E także powstała jako produkt syntezy E-307 do E-309, lecytyna E-322, sole kwasu mlekowego E-325, E-326, E-327, sole kwasu cytrynowego od E-331 do E-333, kwas winylowy i jego sole od E-334 do E-337.
Wśród emulgatorów – zmiękczaczy – nieszkodliwy jest kwas alginowy E-400 oraz jego pochodne od E-401 do E-405. Trawienie zakłócać mogą karagenan E-407, fosforany E-50, metyloceluloza E-461 i związki celulozy od E-462 do E-466 oraz ester propylenowo-glikolowy E-477.
A. Grzelczak
(jumi[*19]}