Nudności, wymioty, uczucie pełności, bóle brzucha oraz ostry ból w okolicy prawego łuku żebrowego, promieniujący pod łopatkę, mogą być objawem kamicy żółciowej. Choruje na nią około 20 proc. populacji, dwa razy częściej kobiety niż mężczyźni. Czym jest ta choroba i jakie są przyczyny jej powstania?
Żółć ma zdolność pozostawania w stanie rozpuszczonym, jednak na skutek tłustego posiłku lub złego tolerowania np. czekolady, jajek czy mleka, może dojść do zmiany jej składu. W pęcherzyku na skutek wytrącania się kryształków cholesterolu i soli żółciowych powstają najpierw błotko żółciowe, a następnie złogi, które ulegają stwardnieniu i tworzą tzw. kamienie. Mają one skład mieszany, ale zdarzają się również jednorodne.
Niepokojące symptomy
Bóle po zjedzeniu tłustego posiłku, nudności, wzdęty brzuch, nadmierna potliwość oraz wymioty mogą występować sporadycznie. Częstym objawem jest ostry, napadowy ból w nadbrzuszu, promieniujący do prawego podżebrza. Powodem jest zatkanie się kanału, przez który żółć przedostaje się z pęcherzyka do przewodu pokarmowego. W pęcherzyku gromadzi się płyn zapalny. Pęcherzyk powiększa się, staje się napięty i twardy. Systematycznie wchłaniane do krwi są barwniki żółciowe, co w efekcie prowadzi do żółtaczki. Ból może trwać od paru minut do kilku godzin. Dolegliwości mogą ustępować i nawracać w zależności od ułożenia się kamieni. W przypadku ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego brzuch jest tkliwy podczas ucisku i nasilający się w czasie głębokiego wdechu. Pojawia się temperatura i dreszcze, czasem zażółcenie skóry, a w badaniach krwi duża liczba białych krwinek ipodwyższone CRP. Jeśli kolka trwa ponad 3 godziny należy koniecznie wezwać pogotowie.
Diagnostyka
Lekarz na podstawie przeprowadzonego wywiadu oraz badania USG jamy brzusznej może stwierdzić czy mamy do czynienia z kamicą żółciową. Ocenie poddaje wielkość pęcherzyka i grubość jego ścian, określa wielkość kamieni i ich położenie oraz drożność przewodów żółciowych. Dodatkowo można też wykonać próbę wątrobową. Przy braku powikłań wyniki będą utrzymywały się w normie.
Doraźna pomoc
W razie wystąpienia niepokojących dolegliwości bólowych w nadbrzuszu (kolka), dreszczy, gorączki i wymiotów pojawiających się nagle i po raz pierwszy należy koniecznie zasięgnąć konsultacji lekarskiej celem zdiagnozowania choroby i podjęcia dalszego leczenia.
Jeśli natomiast objawy pojawiały się już wcześniej i ustępowały samoistnie lub po przyjęciu leków można zastosować leki rozkurczowe i przeciwbólowe przepisywane przez lekarza lub ogólnodostępne środki żółciotwórcze i żółciopędne.. Do momentu ustąpienia bólu należy pozostać na czczo. Ból złagodzi też przyłożenie pod prawe żebro ciepłego termoforu. W przyszłości należy unikać tłustych potraw i wywołujących alergię, stosować dietę lekkostrawną, unikać alkoholu i pić zioła łagodzące stan zapalny.
Leczenie
W lekkiej postaci kamicy zaleca się leki doustne zawierające kwas ursodezoksycholowy – fizjologiczny składnik żółci. Zazwyczaj leczenie jest mało skuteczne. Gdy sole wapnia odkładają się w ścianie pęcherzyka, a złogi mają powyżej 3 cm wymagane jest leczenie operacyjne. Zabieg polega na usunięciu pęcherzyka żółciowego (cholecystektomia), który najczęściej wykonywany jest metodą laparoskopową.
Po zabiegu chirurgicznym należy bezwzględnie przestrzegać odpowiedniej diety, opartej na potrawach ubogotłuszczowych i wysokowęglowodanowych. Posiłki powinny być gotowane lub duszone, spożywane w małych ilościach, ale często. Niewskazane są tłuste mięsa i ryby. Unikać należy smalcu, margaryny oraz majonezu. Zalecane są odtłuszczone produkty nabiałowe, kasze i makarony oraz chleb pszenny lub graham.