Występuje na ogół na zewnętrznej stronie powieki, u podstawy rzęsy i przypomina niewinną, czerwoną plamkę. Po paru godzinach zaczyna swędzieć, puchnąć, aż w końcu tworzy się na nim różowy lub żółty czubek, podobny do czyraka. Cała powieka, a także jej okolice stają się zaczerwienione i bolesne.
Jęczmień jest zapaleniem gruczołu łojowego lub potowego, a jego częste pojawianie się może być związane z obniżeniem odporności organizmu lub z cukrzycą.
Kiedy jęczmień nabrzmiewa, odnosi się wrażenie, że ma się nie tylko coś na oku, ale także w jego wnętrzu. Nabrzmiewa i z czasem pęka. Może to potrwać nawet do czterech dni, warto więc poznać sposoby, dzięki którym zmniejszymy obrzęk, przyspieszymy proces gojenia się i zapobiegniemy infekcjom.
Żeby nie pomylić
Hordeolum, czyli małe ziarenko jęczmienia, pojawia się na skutek zakażenia gronkowcowego. Jest grudkowatym ropniem, który na ogół pojawia się na zewnętrznej stronie powieki. Może jednak powstać pod nią – wówczas poprzez uniesienie powieki możemy dostrzec żółtą, charakterystyczną dla jęczmienia grudkę, która nie pęka, lecz zanika stopniowo. Zakażenie to może być mylone z tzw. gradówką. Jej guzek zanika samoistnie po miesiącu. Podobne dolegliwości odczuwamy przy zapaleniu brzegu powieki, jednak w tym przypadku proces chorobowy trwa dłużej i w dalszym etapie wywołuje zaczerwienienie oczu, a niekiedy owrzodzenie.
Kogo dopada?
Jęczmień równie często tworzy się u kobiet, jak i u mężczyzn, u osób starszych czy też dzieci. Niektórzy z nas narażeni są jednak na jego częste nawroty. W przypadku dzieci może mieć to związek z częstym pocieraniem oczu, czyli bezpośrednim kontaktem z zarazkami. Siedliskiem bakterii mogą być również kosmetyki. Tusze do rzęs, czy też konturówki do powiek powinno się wymieniać przynajmniej co dwa–trzy miesiące. Ryzyko powstania zakażenia wzrasta również, gdy narażamy się na długotrwały kontakt z artykułami chemicznymi lub przebywamy w zadymionych pomieszczeniach.
Okłady, maści i... odwary
W większości przypadków jęczmień możemy leczyć domowymi sposobami. Aby przyspieszyć gojenie, można powiekę ogrzewać ciepłym kompresem lub poduszką elektryczną. Jeżeli zaczerwienienie jest duże, ból dokuczliwy i pojawi się gorączka, trzeba iść do okulisty. Z reguły lekarz zaleca smarowanie powieki maścią dezynfekującą lub z antybiotykiem. Jeśli to nie poskutkuje, należy nakłuć ropień, co pozwoli dokładnie go oczyścić. Można też samemu wyszukać rzęsę, wokół której powstał jęczmień, i delikatnie usunąć ją pęsetą. Ropień oczyści się wtedy sam.
Jeśli pieką nas również oczy powinniśmy zastosować także krople – wówczas należy je zapuszczać do obydwu oczu, bez względu na to, na której powiece powstał jęczmień.
Babcinym sposobem
Zwolennikom ziołolecznictwa, dla złagodzenia objawów bólowych i zmniejszenia odczynu zapalnego, polecamy przemywanie oczu herbatką z liści malin lub odwarem ze świetlika. Aby gojenie się jęczmieni przebiegało zdecydowanie szybciej, proponujemy okłady z pietruszki. W tym celu garść świeżej pietruszki powinniśmy zalać szklanką wrzącej wody i pozostawić pod przykryciem około 10 min. Potem zamoczony w odwarze sterylny gazik trzeba trzymać na powiekach około 15 minut. Zabieg należy powtarzać do czasu wygojenia się. Również zwykłe kompresy z ciepłej wody przykładane 3–4 razy dziennie na około 10 minut pomagają dojrzeć jęczmieniowi. Do przemycia pękniętego jęczmienia najlepiej stosować rozcieńczony szampon dla dzieci. Po usunięciu resztek ropy i strupków, które mogły się utworzyć wokół zakażonego miejsca, najlepiej nałożyć maść z antybiotykiem. Zachować szczególną higienę i używać oddzielnego ręcznika, by nie przenieść zakażenia na całe oko.
Jedz cytrusy!
Pomoc lekarska jest potrzebna jedynie w ekstremalnych sytuacjach, np. jeżeli na powiece pojawiło się kilka jęczmieni jednocześnie lub też doszło do szybkiego nawrotu choroby. Wówczas nie należy otwierać jęczmienia samemu, gdyż może to spowodować rozszerzenie się infekcji. Aby ustrzec się tej przykrej dolegliwości zalecamy spożywanie dużych ilości warzyw oraz cytrusów. Są one bogatym źródłem beta-karotenu, który jest prekursorem witaminy A. Z jej niedoborem lekarze wiążą z kolei możliwość nawrotu jęczmienia.
Radzimy również wizytę u okulisty i kontrolne zbadanie poziomu cukru we krwi, gdyż częste występowanie jęczmienia bywa symptomem cukrzycy. Nie zaszkodzi też przyjmować preparatów witaminowych, które poprawią odporność organizmu.
Weronika Pietrzyk