Kiedyś zbierały ją dzieci i oddawały do skupu darów ziemi. Dziś należy do bardziej zapomnianych roślin, choć nadal jest ceniona przez zielarzy jako surowiec leczniczy. Jasnota biała, bo o niej mowa, to roślina przypominająca swym wyglądem pokrzywę. Różni je między innymi to, że jasnota biała nie parzy.
Jasnota biała (Lamium album L.) należy do rodziny jasnotowatych. Swym wyglądem przypomina pokrzywę, dlatego też często jest nazywana białą, głuchą lub martwą pokrzywą. W Polsce jest rośliną pospolitą. Występuje również na całym obszarze Europy oraz w części Azji. Porasta brzegi rzek, rowy i zarośla. Choć nie lubi towarzystwa pokrzywy, ma podobne do niej upodobania glebowe i zbliżone właściwości odżywcze. Osiąga wysokość do 60 cm. Jej liście o specyficznym zapachu są lekko owłosione. Kwiaty bywają najczęściej białe lub kremowe i rosną w kącikach liści. Owocem jest rozłupnia posiadająca cztery rozłupki o ciemnym zabarwieniu. Jasnota biała jest rozsiewana przez mrówki, które przenoszą jej nasiona. To roślina miododajna.
Składniki odżywcze
Kwiaty jasnoty białej zawierają flawonoidy (kwercetyna, rutyna), związki śluzowe, glikozydy, cholinę, stachydrynę, saponiny, garbniki, aminy biogenne, związki irydowe, kwas ursolowy i fenolowy oraz sole mineralne, takie jak: krzem, wapń, żelazo oraz cynk. Liście jasnoty białej mają natomiast w swoim składzie witaminę C oraz prowitaminę A.
Właściwości zdrowotne
Jasnota biała wykazuje działanie przeciwzapalne, moczopędne, wykrztuśne oraz ściągające. Łagodzi bolesne krwawienia miesiączkowe oraz jest pomocna przy leczeniu krwawień macicznych i po przebytych operacjach w okolicach narządów rodnych. Korzystnie wpływa także na zmniejszenie upławów u kobiet. Ponadto jasnota biała przynosi ulgę w kaszlu oraz przy zapaleniu oskrzeli (rozrzedza śluz oskrzelowy). Zażywana wewnętrznie, łagodzi stany zapalne przewodu pokarmowego i pobudza przemianę materii. Często jest także stosowana przy leczeniu prostaty i chorób skóry (niweluje świąd). Zmniejsza objawy trądziku młodzieńczego. Jej kwiaty są zalecane pomocniczo w leczeniu solnych biegunek.
Zbieranie i przechowywanie
Kwiaty jasnoty białej powinno się zbierać w czasie kwitnienia, czyli w okresie od kwietnia do września, i suszyć w zacienionym, przewiewnym miejscu. Susz należy przechowywać w szczelnie zamkniętych słojach o ciemnym zabarwieniu (na przykład zielonym lub brązowym).