Hiponatremia – niedobór sodu

Sód to jeden z głównych elektrolitów płynów zewnątrzkomórkowych, wchodzi w skład soku trzustkowego i jelitowego. Ponadto reguluje zawartość wody w organizmie i wraz z chlorem i potasem wpływa na jego równowagę kwasowo-zasadową. Bierze także udział w procesach wchłaniania oraz odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego. Do organizmu dostarczany jest z pożywieniem. 95 proc. spożytego sodu jest wydalana przez nerki, 4,5 proc. z kałem, a 0,5 proc. przez skórę. Sód, który uległ przesączeniu w nerkach jest wydalany z moczem. Większość jest jednak ponownie wchłaniana i zatrzymywana w organizmie.

Przyczyny niedoboru

Gdy poziom sodu w surowicy jest niższy niż 135 mmol/l mamy do czynienia z hiponatremią. Najczęściej doprowadza do niej odwodnienie organizmu, spowodowane intensywnym wysiłkiem fizycznym, nadmiernym poceniem się, wymiotami, biegunką, a także zażywaniem leków moczopędnych. Obecność w moczu substancji osmotycznych (glukozy i mocznika), powoduje wydalanie dużych ilości moczu. Za hiponatremię odpowiedzialne są także takie choroby jak: niedoczynność tarczycy, choroby nerek (m.in. zespół nerczycowy), niewydolność serca, marskość wątroby oraz niedożywienie.

Objawy niedoboru

Niedobór sodu jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia, a nawet życia. Objawy zależne są od szybkości utraty sodu z organizmu. Powoli rozwijająca się hiponatremia przybiera postać łagodną i zazwyczaj wraz z niewielkim odwodnieniem pojawia się utrata apetytu i łaknienia, skurcze mięśni, spadek ciśnienia, omdlenia, apatia i skąpomocz. Natomiast bardziej agresywna hiponatremia może prowadzić do obrzęku mózgu. Poza odwodnieniem chory skarży się na bóle głowy, nudności i wymioty, senność oraz zaburzenia orientacji. W najcięższych przypadkach niedobór sodu prowadzi do śpiączki, zatrzymania oddechu i zgonu.

Leczenie

Aby rozpocząć leczenie należy ustalić poziom sodu w organizmie wykonując morfologię krwi oraz badanie moczu. W zależności od ilości utraconego sodu oraz długości trwania hiponatremii zależy sposób leczenia. Im bardziej była ona rozciągnięta w czasie, tym wolniej należy wyrównywać niedobór sodu. W pierwszym okresie kuracji powinno się odstawić płyny. Sód znajduje się w każdym produkcie spożywczym. Należy odpowiednio skomponować dietę, ponieważ zarówno niedobór, jak i nadmiar sodu są szkodliwe.

Dawka dzienna sodu zalecana przez WHO

Mężczyźni i kobiety:

Maksymalna dawka spożycia sodu wynosi 2000 mg, czyli 5g NaCl.