Mało kto wie, że ten piękny i wszystkim znany kwiat jest również rośliną leczniczą. Kwas salicylowy występujący we fiołku trójbarwnym ma działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz przeciwgorączkowe. Spożywany w postaci herbatki łagodzi kaszel i rozrzedza zalegającą flegmę.
Fiołek trójbarwny (Viola tricolor L.), powszechnie znany jako bratek zwyczajny, należy do rodziny fiołkowatych. Rośnie w Azji i Europie. Jest rośliną jednoroczną lub dwuletnią. Osiąga wysokość około 30 centymetrów. Jego łodyga jest pokryta delikatnym meszkiem. Liście różnią się kształtem w zależności od umiejscowienia na łodydze (dolne mają kształt sercowaty, a górne – eliptyczny). Kwiaty, jak sama nazwa rośliny wskazuje, wyróżniają się trójkolorową barwą płatków (fioletową – przechodzącą czasami w niebieską, żółtą oraz białą). Bratek kwitnie od czerwca do września. Co ciekawe, nasiona tej rośliny są rozsiewane przez mrówki, które transportując je do swojego gniazda, gubią część z nich po drodze.
Składniki
Fiołek trójbarwny posiada w swoim składzie flawonoidy (w tym ważny składnik leczniczy zwany rutyną), karotenoidy, metyl salicylowy, saponiny, śluzy, garbniki, olejek eteryczny, sole mineralne i antocyjany.
Surowiec leczniczy
W lecznictwie wykorzystywane są części nadziemne fiołka trójbarwnego. Do największych jego zalet można zaliczyć działanie moczopędne, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe oraz przeciwbólowe. Zawiera dużą ilość flawonoidów, a wśród nich rutynę, która zwiększa elastyczność naczyń krwionośnych. Rutyna pozyskana z tej rośliny w połączeniu z antocyjanami jest stosowana w terapii schorzeń oczu, takich jak zapalenie naczyniówki lub wysięk podsiatkówkowy. Bratek jest także pomocny w leczeniu kaszlu jako środek wykrztuśny i rozrzedzający zalegającą flegmę. Właściwości moczopędne i oczyszczające fiołka sprawiają, że wykorzystuje się go w chorobach układu moczowego oraz skóry, takich jak liszaj rumieniowaty czy trądzik młodzieńczy. Napar z fiołka trójbarwnego może posłużyć jako naturalne lekarstwo na zmiany skórne u niemowląt, tak zwane wypryski pieluszkowe. Herbatka z tej rośliny działa przeciwgorączkowo i napotnie.
Zastosowanie w kosmetykach
Fiołek trójbarwny dzięki swoim właściwościom znalazł również szerokie zastosowanie w kosmetologii, głównie jako składnik kremów przeznaczonych do skóry trądzikowej, łojotokowej i naczynkowej. Ekstrakt z tej rośliny jest też dodawany do maseczek, toników i żeli.