Z pozoru jesteś zdrowy, a wciąż źle się czujesz. Ból rozchodzi się po całym ciele i utrudnia każdy ruch. Jak zatem leczyć pacjenta, który mówi, że wszystko go boli, a określenie konkretnej przyczyny nie jest możliwe? Lekarze uważają, że zgłaszane dolegliwości to przejaw histerii, a nie konkretna choroba.
Najgorzej jest rano, gdy budząc się, masz wrażenie, że boli cię wszystko, od czubków palców po gardło... Leki przeciwbólowe nie przynoszą ulgi. Rozpoczynamy więc wędrówkę po lekarzach, bo nawet wyniki badań laboratoryjnych nie wykazują zmian świadczących o konkretnej dolegliwości.
Nieznośny ból
Ból zwykle zaczyna się w okolicy krzyża, skąd promieniuje wzdłuż kręgosłupa na tył głowy, do barków, łokci i rąk, bioder, wreszcie do kolan i kostek. Dolegliwości obejmują też klatkę piersiową, ścięgna i więzadła, a nawet szczęki. Ból może być głęboki, rozlany, przewlekły. Chorzy skarżą się na pulsujące, świdrujące, wykręcające, kłujące i strzelające bóle mięśni.
Często też pojawiają się zaburzenia neurologiczne: drętwienie i mrowienie. Rano pojawia się sztywność mięśni. Nie wiadomo, dlaczego ból raz rośnie, raz maleje. Zwykle jest silniej odczuwany w zimne lub wilgotne dni, bezsenne noce, po wyczerpującej pracy fizycznej lub umysłowej.
To błędne koło potrafi zmienić życie w koszmar.
Chore mięśnie
Umiejętność przeprowadzenia choćby podstawowej diagnostyki pozwala stwierdzić, że tą dziwną przypadłością jest fibromialgia (FMS), przewlekła choroba reumatyczna tkanek miękkich. Lekarzom udało się stworzyć portret psychologiczny typowego pacjenta. Osoby cierpiące na fibromialgię to zazwyczaj perfekcjoniści. Są to ludzie aktywni, zarówno zawodowo, jak i prywatnie. Niestety, wiąże się to z narzuceniem sobie zbyt wielu obowiązków. Czasem ten stan ich przerasta i pojawia się zmęczenie oraz nieumiejętność radzenia sobie z natłokiem obowiązków. W pewnym momencie nie potrafią sobie poradzić, ze wszystkimi nowymi wyzwaniami.
Rozpoznanie
O fibromialgii świadczy np. podwyższony poziom tzw. substancji P w rdzeniu kręgowym, niski przepływ krwi w okolicy wzgórza mózgu, niedomaganie osi przysadkowej, niski poziom serotoniny i tryptofanu, złe funkcjonowanie cytokin. Pacjenci odczuwają silniej ból z powodu nieprawidłowego przetwarzania bodźców czuciowych w centralnym układzie nerwowym.
Na fibromialgię mogą wskazywać również nietypowe dla reumatyzmu objawy.
Ból lub tkliwość pojawiające się po uciśnięciu co najmniej 11 z 18 charakterystycznych punktów. Najczęściej są to szyja, plecy, łopatki, miednica i ręce.
Większość chorych odczuwa zazwyczaj kilka z poniższych dolegliwości:
- bóle mięśni w okolicach łokci, szyi, pachwin, kolan,
- zimne dłonie i stopy, drżenie rąk,
- ból, zawroty głowy, szum w uszach, bóle gardła
- częste bóle brzucha,
- bezsenność.
Często pojawia się nadwrażliwość jelit i pęcherza moczowego, zespół niespokojnych nóg, zaburzenia pamięci i koncentracji, nadwrażliwość skóry, wysypki, suchość oczu i jamy ustnej, niepokój, depresja.
Jeśli stan ten utrzymuje się co najmniej 3 miesiące, zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu i poproś o skierowanie do reumatologa lub neurologa.
Przyczyny
Fibromialgia jest często występującym zespołem bólowym o nieznanej etiologii. Istnieje jednak wiele hipotez na ten temat, np. że chorobę wywołują infekcje wirusowe lub bakteryjne, że jest ona wynikiem: niedoboru w organizmie endorfin, tzw. hormonów szczęścia, które łagodzą doznania bólowe; zaburzeń w wydzielaniu hormonów stresu czy pracy układu odporności. Niektórzy dopatrują się tu również przyczyn natury psychicznej oraz genetycznej.
Wiadomo też, że choroba rozwija się częściej u osób, które w młodym wieku straciły rodziców, były źle traktowane, mają wrodzone lub nabyte zmiany w kręgosłupie lub stawach.
Choroba ta dotyka przeważnie kobiety w wieku 35–55 lat i mężczyzn między 45–55 rokiem życia, rzadko kiedy chorują dzieci.
Leczenie
Jeszcze nie wynaleziono leku całkowicie likwidującego fibromialgię, ale istnieją takie, które mogą przynieść ulgę w cierpieniu, jeżeli są właściwie stosowane, np. leki antydepresyjne. Objawy choroby łagodzi regularne przyjmowanie preparatu Myalgan. Dodaje energii, wpływa na poprawę samopoczucia, zmniejsza napięcie mięśniowe, poprawia krążenie oraz uśmierza ból.
Bardzo dobre rezultaty przynosi również stosowanie środków roślinnych z Ameryki Południowej.
Nie należy zażywać środków przeciwbólowych, które przy dłuższym stosowaniu mogą uzależniać. Wskazane są natomiast zabiegi fizykoterapii silnie rozgrzewające obolałe tkanki, masaż leczniczy, hydroterapia, akupunktura, akupresura, a także krioterapia. Lekarze zalecają każdą formę aktywności fizycznej, która nie powoduje nasilenia dolegliwości. Dobre efekty dają również aerobik, tai chi i joga. Istotne znaczenie ma niedopuszczenie do przykurczów mięśni, co może grozić inwalidztwem.
Powodzenie terapii zależy również od zmiany stylu życia. W miarę możliwości należy wyeliminować z życia monotonne zajęcia lub rozkładać je w czasie. Powtarzanie tych samych czynności zwiększa napięcie mięśni, ścięgien, może więc powodować ból. Leczenie fibromialgii daje efekty, jeśli zmusimy nasze ciało do wysiłku.
Wanda Rocławska