EKG, czyli elektrokardiografia, to podstawowe badanie w diagnostyce chorób serca. Uważa się, że powinno być wykonywane raz do roku, zwłaszcza u mężczyzn, którzy ukończyli 25 lat i u kobiet, które ukończyły 35 lat. Szczególnym wskazaniem do regularnego przeprowadzania EKG jest palenie papierosów, otyłość i mała aktywność fizyczna. Badaniu powinni się też systematycznie poddawać pacjenci z rozrusznikiem serca. EKG wykonuje się również podczas operacji na sercu.
Pierwszy ludzki elektrokardiogram opublikował Augustus D. Waller, brytyjski fizjolog z Londynu, w 1887 roku. Badaniu wykonanemu przy użyciu elektrometru kapilarnego poddano wówczas technika laboratoryjnego. Sam termin „elektrokardiogram” wprowadził Willem Einthoven w 1893 roku. On też jako pierwszy, w 1905 roku, zaczął przesyłać elektrokardiogramy ze szpitala do swojego laboratorium przez kabel telefoniczny.
{jimi[*20]}
Bez przeciwwskazań
Zaletą diagnostyki EKG jest krótki czas badania, brak konieczności przygotowania się do niego, a także brak przeciwwskazań. Pacjent leży na kozetce, a do jego ciała przylegają elektrody podłączone do elektrokardiografu rejestrującego pracę serca. Wynik badania ma postać zapisu – elektrokardiogramu. Jest on następnie przedmiotem medycznej interpretacji.
EKG spoczynkowe
Istota EKG sprowadza się rejestracji elektrycznej czynności serca z powierzchni klatki piersiowej w postaci różnicy napięć pomiędzy dwoma elektrodami. Graficznie obrazuje to krzywa elektrokardiograficzna zapisywana na specjalnym papierze milimetrowym bądź na ekranie monitora.
Najpopularniejsze jest badanie EKG w spoczynku. Umożliwia ono rejestrację kilkuminutowej pracy serca, ocenę przewodnictwa elektrycznego (źródłem „mikroprądów” są komórki mięśnia sercowego), zaburzeń rytmu i ewentualnych nieprawidłowości w ukrwieniu mięśnia sercowego. Ocenia także skuteczność pracy rozrusznika serca u pacjentów, którym takie urządzenia wszczepiono. Badanie pozwala uzyskać informacje o kształcie i pracy serca, o jego ewentualnym niedokrwieniu czy przeroście komór, a także o przebytych zawałach (ujawnia istnienie blizn pozawałowych).
EKG wysiłkowe
Zapis EKG pozwala też ocenić wydolność układu krążenia w trakcie wysiłku fizycznego oraz określić tak zwaną rezerwę wieńcową (czas pojawienia się oznak niedotlenienia serca w warunkach zwiększonego zapotrzebowania na tlen). Ten rodzaj EKG polega na rejestracji czynności serca podczas jazdy na specjalnym rowerze lub w trakcie biegu na ruchomej bieżni.
Bezpośrednio przed próbą wysiłkową nie powinno się jeść, pić mocnej kawy i herbaty ani palić papierosów.
EKG metodą Holtera
EKG metodą Holtera (od nazwiska wynalazcy, amerykańskiego biofizyka Normana Holtera) polega na rejestracji zapisu EKG w sposób ciągły przez całą dobę. Pozwala na ocenę zmian dynamicznych serca oraz patologii, które ujawniają się jedynie w określonych warunkach. Wskazaniami do przeprowadzenia badania EKG metodą Holtera są: omdlenia, napady duszności, kołatanie serca, zaburzenia neurologiczne mogące towarzyszyć napadom migotania przedsionków oraz utrzymywanie się objawów pomimo wdrożenia przyczynowego leczenia.
EKG holterowskie umożliwia rejestrację pracy serca podczas codziennych zajęć i w trakcie nocnego odpoczynku. Badany pacjent przez 24 godziny ma się zachowywać tak, jak zwykle, nie zwiększając ani nie ograniczając aktywności. Elektrody są naklejone w ściśle określonych miejscach na klatce piersiowej, a na nośniku pamięci dokonywany jest zapis. Badanie pokazuje, czy w trakcie codziennych zajęć występują zaburzenia rytmu serca albo zmiany odcinka ST świadczące o niedokrwieniu mięśnia sercowego.
Holter jest szczególnie polecany w przypadku pacjentów z nadciśnieniem opornym lub skaczącym, czyli bardzo zróżnicowanym mimo dokonywania pomiarów o stałych porach i w podobnych okolicznościach. Badanie tego typu eliminuje też tak zwany efekt białego fartucha, czyli stres wywołany wizytą w gabinecie lekarskim.