Escherichia coli – w skrócie E. coli – to łacińska nazwa bakterii znanej także (z powodu jej kształtu) jako pałeczka okrężnicy. Występuje ona w jelitach zwierząt i ludzi, a także w glebie i wodzie, gdzie trafia razem z wydzielinami i kałem. Jest to bakteria gram-ujemna, czyli taka, która robi się czerwona przy barwieniu metodą Grama, pomagającą różnicować te organizmy między innymi według budowy i podatności na konkretne leki.
Tak naprawdę, kiedy mówimy E. coli, mamy na myśli około 200 bakterii tego gatunku. W jelicie jest ona pożyteczna, jednak w szczególnych warunkach może doprowadzić do zakażenia układu moczowego i pokarmowego. Niektóre jej szczepy są źródłem przykrych dolegliwości. Zdarza się także, że bakteria „wędruje” z układu pokarmowego, gdzie nam nie szkodzi, do innych części organizmu, w których wywołuje różne schorzenia. Kiedy pałeczka okrężnicy wydostanie się z jelita, grozi to między innymi sepsą, zatruciem pokarmowym czy zapaleniem opon mózgowych.
Kiedy E. coli szkodzi?
E. coli powoduje zakażenie układu moczowo-płciowego, zwłaszcza u kobiet (mają krótszą cewkę moczową i bakterie łatwiej się tam dostają). Uwaga! Pałeczki okrężnicy nie muszą wywoływać zakażenia pochwy – często wchodzą w skład jej błony śluzowej – ale tylko pod warunkiem, że są hamowane przed bakterie kwasu mlekowego odpowiedzialne za utrzymanie odpowiedniego pH pochwy.
W krajach o ciepłym klimacie bakteria ta jest częstą przyczyną problemów żołądkowych; dlatego turystów udających się w te rejony upomina się, aby nie spożywali nieprzegotowanej wody, nie dodawali lodu do napojów, a także nie spożywali surowych owoców, warzyw, owoców morza czy mięs. Najczęstszą dolegliwością, która może nam się przytrafić wskutek kontaktu z E. coli w takich warunkach, jest biegunka, której ostra odmiana prowadzi do odwodnienia. Czasami mogą się także pojawić wymioty i gorączka.
Szczep E. coli O157:H7 produkuje toksynę, która prowadzi do ostrej niewydolności nerek.
Kiedy E. coli pomaga?
Bakterie E. coli nie szkodzą nam, kiedy przebywają w jelicie grubym – biorą tam udział w rozkładzie pokarmu oraz produkcji witamin z grupy B oraz witaminy K (potrzebnej do krzepnięcia krwi). Ponadto nie pozwalają na rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych i chronią przed infekcjami.
Jak się chronić?
Wbrew pozorom można się dosyć łatwo uchronić przed pałeczką okrężnicy. W jaki sposób?
Zawsze należy myć ręce przed przygotowaniem posiłku i po – zwłaszcza wtedy, gdy dotykaliśmy mięsa – oraz po załatwieniu potrzeb fizjologicznych. Trzeba również dokładnie myć naczynia. W czasie kuchennych prac najlepiej używać dwóch desek – jednej do warzyw i owoców, a drugiej do mięs.
Warzywa i owoce powinny być zawsze dokładnie umyte, a mięsa najlepiej smażyć, piec i grillować (bakterie E. coli giną w temperaturze 60°C po 20 minutach).