Poza okulistyką dziedziną kliniczną, która w czasie ostatnich kilku lat dokonała skokowego wręcz postępu jest kardiologia. W chwili obecnej istnieje około 20 różnych technik badawczych za pomocą których można ocenić pracujące serce, znaleźć w nim fragmenty mięśnia, zastawek, naczyń czy układu przewodzącego, które pracują źle. Badania te prowadzą do różnorakich prób leczenia, zarówno farmakologicznego, jak i zabiegowego. Część z nich wiąże się z cewnikowaniem lub wprowadzaniem kataterów do naczyń wieńcowych. Oczywiście tego typu techniki, będące w wielu przypadkach koniecznością, nie są do końca bezpieczne, i niosą z sobą ryzyko powikłań, a nawet zgonów.
Szczególny problem diagnostyczny dotyczy badań serca, które pracuje bardzo szybko. Aby dokonać wiążących analiz, trzeba często przez długi okres spowalniać pracę tego narządu.
Obecnie wydaje się, że trudność ta powoli jest za nami. W University of Pennsylvania uruchomiono jakiś czas temu pierwszy w świecie tomograf dwuźródłowy. Pozwala on na dokonywanie omalże idealnych przekrojów pracującego serca, dając obrazy przestrzennie trójwymiarowe. Podłączona do urządzenia kopiarko-frezarka jest w stanie wykonać z tworzywa sztucznego idealny duplikat serca badanej osoby, oddając zarówno stosunki anatomiczne jak i stan naczyń. Co więcej precyzja urządzenia jest tak wielka, że można uzyskać czytelny obraz wewnątrznaczyniowych blaszek miażdżycowych. Trudno sobie wyobrazić większą pomoc dla kardiochirurga i kardiologa niż widok – np. przed zabiegiem – serca pacjenta, którego model można część po części rozłożyć na stole jakby zbudowany był z klocków Lego.
Nowa technologia tomograficzna (dual X-Ray source) jest w stanie wykonywać zdjęcia z szybkością co 83 milisekundy, co pozwala na uzyskanie obrazów stabilnych i o wyjątkowej ostrości. Technologia dwuźródłowa polega na wykorzystaniu pary źródeł promieniowania X, z których każde z osobna ma nieco inny poziom energetyczny. Różnica ta powoduje, że obraz nieco się między sobą różni, zaś dokonywana przez szybkodziałający komputer analiza porównawcza pozwala na bardzo dokładne wyznaczenie granicy między tkankami a płynami ustrojowymi.
Badania tą techniką są w stanie wprowadzić do lamusa historii medycyny techniki stosowane w diagnostyce serca do tej pory, a więc cewnikowanie i koronarografię. Znakomite wyniki uzyskiwane za pomocą nowej technologii podwójnego źródła promieniowania, są w sensie doskonałości obrazów w pełni porównywalne z klasycznymi obrazami uzyskiwanymi metodami inwazyjnymi połączonymi z wprowadzaniem kontrastu. Co więcej jest to technika całkowicie bezpieczna, szybka, a w miarę upowszechnienia będzie coraz tańsza. Ogromne znaczenie ma też ocena stopnia zwężenia naczyń wieńcowych oraz obiektywna diagnostyka bólu wieńcowego. Należy sądzić, że w przyszłości ta nowa forma tomografii ulegnie poszerzeniu na wszystkie inne narządy. Trudno sobie wyobrazić, do czego dalej może doprowadzić udoskonalanie tej metody, jeśli już teraz zarówno sam pacjent, jak i jego lekarz mogą uzyskać dokładny obraz i model chorej części ciała i zobaczyć wszystko, co dotąd skutecznie było zapieczętowane wewnątrz naszego organizmu. Powoli wszystko, co niedawno jeszcze było niepojęte i tajemnicze staje się w medycynie oczywistością, taką zwyczajną do zobaczenia, do dotknięcia. Po prostu.
Dr n. med. Jan Niżnikiewicz