Skóra spełnia wiele istotnych zadań, bez których nasz organizm nie mógłby prawidłowo funkcjonować. Stanowi idealną ochronę dla leżących pod nią tkanek. Niestety, coraz częściej jest źródłem cierpień – alergie kontaktowe, choroby zawodowe, wreszcie nowotwory. Chorób skóry (dermatoz) jest bardzo dużo, dlatego skupimy się tu jedynie na krótkim omówieniu kilku typowych, najczęściej dotykających ludzkość chorób.
Łuszczyca
To dermatoza rumieniowa – złuszczająca. Choroba ta szczególnie często pojawia się na łokciach, kolanach, owłosionej skórze głowy i paznokciach.
Trądzik
Pod tym pojęciem rozumie się choroby gruczołów łojowych. Najczęściej spotykany jest trądzik pospolity: zaczyna się w okresie dojrzewania i z reguły samoistnie zanika w wieku około 30 lat.
Wypryski
Rozróżnia się następujące formy wyprysku:
- kontaktowy, alergiczny lub z podrażnienia (kontaktowe zapalenie skóry),
- atopowy (atopowe zapalenie skóry),
- łojotokowy.
W wyprysku kontaktowym występują jednocześnie lub na przemian rumień, grudki i pęcherzyki, a w dalszej kolejności może dojść do tworzenia się strupów i złuszczania.
Wyprysk atopowy rozpoczyna się zazwyczaj u niemowląt wypryskiem skóry twarzy, tzw. skazą mleczną. W wieku dojrzałym przechodzi w stadium świerzbiączkowe.
W wyprysku łojotokowym zmiany pojawiają się na owłosionej skórze głowy, fałdach nosowo-wargowych, w okolicy mostkowej i kręgosłupa.
Pokrzywki
Mianem pokrzywki określa się wysiew swędzących zazwyczaj bąbli. Mogą ją wywoływać pokarmy i używki, użądlenia owadów, a także leki – szczególnie antybiotyki beta-laktamowe, sulfonamidy, preparaty krwiopochodne oraz ekstrakty alergenowe.
Zakażenia wirusowe
Do zakażeń wirusowych skóry zalicza się ospę wietrzną (chorobę wysoce zakaźną, która cechuje się jednoczesnym występowaniem grudko-pęcherzyków w różnym stadium rozwoju) oraz półpasiec, opryszczkę (zespoły pęcherzyków na podłożu zaczerwienionym, które mogą przekształcać się w krostki oraz się zlewać), a także zakażenia wywołane wirusem HIV.
Pasożytnicze choroby skóry
Świerzb (scabies) wywołany jest przez samice Sarcoptes scabiei, które drążą w warstwie rogowej skóry ślepe korytarze. Choroba atakuje najczęściej przestrzenie międzypalcowe, fałdy pachowe, brodawki sutkowe.
Piodermie
Tym mianem określa się choroby skóry wywołane przez gronkowce i paciorkowce. Rozróżnia się piodermie przymieszkowe (czyrak) oraz powierzchniowe (liszajec paciorkowcowy i gronkowcowy)
Inne dermatozy
Ponadto, ze względu na częstość występowania typowych zmian skórnych zależnych od chorób narządów wewnętrznych, wyodrębniono: rewelatory nowotworowe (czyli zmiany skórne towarzyszące nowotworowi narządów wewnętrznych), zmiany skórne towarzyszące chorobom metabolicznym (np. hiperlipidozom lub cukrzycy), zaburzeniom endokrynologicznym (np. chorobom tarczycy lub nadnerczy) oraz innym chorobom wewnętrznym.
Z uwagi na charakterystyczny obraz mikroskopowy do dermatoz zaliczają się też ziarniniaki, nowotwory złośliwe, chłoniaki.
Ze względu na skłonność do zajmowania poszczególnych struktur wyróżnia się też: choroby błon śluzowych, choroby naczyniowe skóry, zaburzenia barwnikowe, choroby gruczołów potowych, łojowych, włosów i paznokci.
Leczeniem dermatoz, czyli schorzeń skóry i jej przydatków (włosów, paznokci), a także niektórych chorób ogólnoustrojowych, ujawniających się przede wszystkim na skórze, zajmuje się dermatologia.
Jolanta Ossowska